Ανορεξία : Προλάβετέ τη

ΓΕΝΙΚΑ

Η ψυχογενής (νευρογενής) ανορεξία είναι μια ψυχιατρική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από παραμόρφωση της σωματικής εικόνας και συνοδεύεται από καχεξία. Η θεραπεία της είναι κατά κύριο λόγο ψυχιατρική αλλά είναι πολύ πιθανόν να εμφανίσει και σοβαρές παθολογικές επιπλοκές όπως για παράδειγμα αναιμία, καρδιακές αρρυθμίες αδύναμα οστά κ.λ.π.

Η διαταραχή αυτή είναι περισσότερο συχνή σε γυναίκες. Τα κορίτσια προσβάλλονται τουλάχιστον 10 φορές πιο συχνά από τα αγόρια και συνήθως η διαταραχή ξεκινά από την εφηβεία αλλά είναι δυνατόν να την συναντήσουμε και στο στάδιο της εμμηνόπαυσης. Η ψυχογενής ανορεξία είναι μια επικίνδυνη κατάσταση και γι αυτό η ιατρική βοήθεια είναι απαραίτητη όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Η θεραπεία δεν είναι πάντα απλή υπόθεση και σε προχωρημένες καταστάσεις γίνεται μόνο με την εισαγωγή του ασθενούς σε νοσοκομείο ή ειδικό κέντρο. Στην αρχή ξεκινά σαν μια προσπάθεια απώλειας μερικών κιλών. Επειδή όμως αυτή η προσπάθεια δεν λύνει τα βαθύτερα ψυχολογικά προβλήματα που κρύβονται στο άτομο, η δίαιτα αυτή στη συνέχεια γίνεται αναγκαστική. Τα κορίτσια στην περίοδο της εφηβείας έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, ειδικά όταν παρουσιάζουν αύξηση βάρους. Περιορίζοντας αρχικά τις ποσότητες τροφής, προχωρούν αργότερα σε αυτοκαταναγκασμό μεγάλης ελάττωσης της σίτισης που φτάνει ακόμα και στη φάση εκούσιας πρόκλησης εμετού σε συνδυασμό με διάφορα καθαρτικά και διουρητικά φάρμακα και εξαντλητική σωματική άσκηση. Ένα μεγάλο ποσοστό ανορεξικών ατόμων μπορεί να περάσουν και από φάση βουλιμίας. Τα άτομα αυτά βλέπουν τον εαυτό τους υπερβολικά παχύ ακόμα και σε σύγκριση με άλλα άτομα παρόλο που μπορεί να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Μεγάλη απώλεια βάρους
• Εξαντλητική άσκηση συνοδευμένη από ανεξέλεγκτη δίαιτα
• Αύξηση της τριχοφυΐας
• Διακοπή της περιόδου
• Ελάττωση της σεξουαλικής επιθυμίας
• Υπερβολική ενασχόληση με δίαιτες και διατροφικές ιδιαιτερότητες

Σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε γιατρό. Όλα τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να δηλώνουν το ξεκίνημα μιας ανορεξικής διαταραχής.

ΑΙΤΙΑ

Τα αίτια είναι ψυχολογικά και συνήθως οι ανορεξικοί ασθενείς χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και για κάποιους λόγους σε κάποια φάση της ζωής τους άρχισαν να ασχολούνται συστηματικά με δίαιτα. Μεγάλο ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση έχουν παίξει και η συνεχής προπαγάνδα για τη λεπτή σωματική διάπλαση προκαλώντας εντάσεις και άγχος στις ηλικίες της εφηβείας. Σημαντικό ρόλο παίζει πολλές φορές στην διαταραχή κάποιων ατόμων η επιρροή της οικογένειας και των απαιτήσεων και εντάσεων που πυροδοτούνται από τους ίδιους τους γονείς. Είναι όμως γεγονός ότι οι ακραίες διατροφικές ελλείψεις που προκαλούν ορμονικές διαταραχές, αν δεν τύχουν άμεσης αντιμετώπισης ενδέχεται να οδηγήσουν στο θάνατο.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Σε όλες τις τυπικές περιπτώσεις ανορεξίας, η διάγνωση δεν παρουσιάζει γενικά δυσκολίες. Όταν η ασθένεια ξεκινάει από την πρώιμη εφηβεία μπορεί να παρατηρηθούν κατάγματα σπονδύλων και μακρών οστών καθώς και ελλιπής σωματική ανάπτυξη. Η απώλεια βάρους στην ανορεξία αρχίζει λίγα χρόνια μετά την έναρξη της περιόδου ή ακόμα και γύρω στα 40, ενώ στους άρρενες  ασθενείς μπορεί να παρατηρηθεί περιορισμένη σεξουαλική επιθυμία. Σε άτυπες περιπτώσεις όπως άνδρες και μεγαλύτερες γυναίκες, θα πρέπει να εξετασθούν αρχικά και για άλλες ασθένειες όπως AIDS, δυσαπορρόφηση, κακοήθη νεοπλασία και υπερθυρεοειδισμό. Τα κλινικά ευρήματα περιλαμβάνουν εξαφάνιση του υποδόριου λίπους, ατροφία στο στήθος, ανάπτυξη της τριχοφυΐας στον αυχένα και στα άκρα, βραδυκαρδία κ.λ.π. Τα εργαστηριακά ευρήματα όμως συνήθως δεν είναι διαγνωστικά. Με το τεστ διατροφικής συμπεριφοράς μπορεί συχνά να εντοπιστεί ένα ανορεξικό άτομο και με αναλύσεις αίματος και ούρων μπορούν να ανιχνευθούν ορμονικές διαταραχές καθώς και η έλλειψη σημαντικών παραγόντων όπως το κάλιο και ο ψευδάργυρος.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη σε συνδυασμό με ψυχολογική στήριξη από την οικογένεια, σωστή διατροφή και συνεχή ιατρική παρακολούθηση.

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Η εξέταση από εξειδικευμένο ψυχολόγο ή ψυχίατρο είναι το πρώτο βήμα για τη θεραπεία. Κάποιες περιπτώσεις όμως αντιμετωπίζονται μόνο στο νοσοκομείο. Είναι οι ασθενείς που έχουν χάσει περισσότερο από 25% του βάρους τους. Στο νοσοκομείο θα μπουν σε πρόγραμμα σίτισης και ψυχιατρικής θεραπείας και στην περίπτωση που δεν καταναλώνουν 500 kcal περισσότερο από τις απαιτούμενες για τη φυσιολογική τους θρέψη, θα χρειαστεί παρεντερική συμπλήρωση της σίτισης ή σίτιση από σωλήνα. Μετά την αποκατάσταση του 85% του βάρους τους, οι ασθενείς αυτοί συνήθως επανέρχονται σε φυσιολογική κατάσταση. Σε γενικές γραμμές το 50-60% των περιπτώσεων θεραπεύονται, ενώ θεωρούνται δύσκολες περιπτώσεις οι ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα βουλιμίας ή αργούν πολύ να αναρρώσουν. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι περίπου 6% ανά εξαετία.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η βοήθεια που προσφέρουν οι εναλλακτικές θεραπείες είναι συνήθως επικουρική και αφορά κυρίως στην καταστολή του άγχους με βότανα και χαλαρωτικές ασκήσεις. 

Από την επιστημονική ομάδα του Υγεία και Ευεξία