Ερμίας Αγιέλε: Τρέχοντας ξυπόλυτος, από την Αιθιοπία έως τον Μαραθώνα

Συνέντευξη από την Ελένη Τζαννάτου στην Καθημερινή

Λίγο πριν τρέξει τον κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας, ο Ερμίας Αγιέλε μίλησε στην «Κ» για την τελετουργία των μεγάλων αποστάσεων, τους πρώτους αγώνες δίπλα στον Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ και την αιώνια έμπνευση του Αμπέμπε Μπικίλα που τον έκανε να βγάλει, αλλά να μην κρεμάσει τα παπούτσια του

Για τον Ερμίας Αγιέλε, το τρέξιμο είναι μόνο η αφορμή. Ακόμα και αν το να μπορεί να τρέξει μεγάλες αποστάσεις συνεπάγεται αυταπάρνηση και πειθαρχία, οι οποίες πολλαπλασιάζονται αν σκεφτεί κανείς πως δεν τρέχει για κάποιο μετάλλιο και επιλέγει να το κάνει ξυπόλυτος. 

Τρέχει για τον εθνικό ήρωα της χώρας του, τον Αμπέμπε Μπικίλα, τον αθλητή που το 1960 πήγε στη Ρώμη, έβγαλε τα παπούτσια του, έτρεξε τον Μαραθώνιο και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο – το πρώτο όχι μόνο για την Αιθιοπία, αλλά και για την Ανατολική Αφρική. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Ολυμπιακούς του Τόκιο το 1964, αυτή τη φορά φορώντας παπούτσια, κέρδισε και πάλι το χρυσό μετάλλιο και έγινε ο μόνος αθλητής που έχει καταφέρει αυτή τη διπλή νίκη.

Ο Ερμίας Αγιέλε, κουβαλώντας την κληρονομιά του Μπικίλα, έτρεξε πριν από λίγο καιρό και στον Μαραθώνιο της Ρώμης ξυπόλυτος. Τώρα ετοιμάζεται να το επαναλάβει στον Κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας, την Κυριακή 12 Νοεμβρίου, αλλά και σε ακόμη τρεις αγώνες, μεταξύ των οποίων και οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι το ερχόμενο καλοκαίρι. Δεν διεκδικεί κάποια θέση στο βάθρο, δεν είναι καν επαγγελματίας αθλητής -κάποτε διηύθυνε το Great Ethiopian Run και σήμερα έχει μια εταιρεία επικοινωνίας-, αλλά διεκδικεί να ενώσει το νήμα της ιστορίας της χώρας του.

Ο δρομέας με το λεπτό, ως είθισται στις μεγάλες αποστάσεις, σκαρί και τα μεγάλα μάτια, τα οποία γουρλώνει κάθε φορά που μιλάει με πάθος για το τελετουργικό που έχει επιλέξει να ακολουθεί, τα κάνει όλα για έναν λόγο: τον τόπο του, την Αιθιοπία, την οποία θέλει να προβάλλει σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από μια απαιτητική, για το σώμα του, επανάληψη της ιστορίας. Και, επιπλέον, «κοντράρει» τον εαυτό του ωθώντας τον να τρέξει κάθε φορά πιο γρήγορα, για να έχει όλο αυτό και λίγο πλάκα. Ετσι, δεν κρεμάει τα παπούτσια του ποτέ. 

«Από τη στιγμή που έχω επιλέξει να τρέχω ξυπόλυτος, δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου με τους άλλους, παρά να ανταγωνιστώ τον εαυτό μου». Εικονογράφηση: Michael Kirki

Οταν ήμασταν πολύ μικροί ακούγαμε για τον Αμπέμπε Μπικίλα. Είχε κερδίσει τον Μαραθώνιο στη Ρώμη και ήταν ο ήρωάς μας. Υπήρχε και ένα τραγουδάκι που οι στίχοι έλεγαν «Ο Αμπέμπε Μπικίλα θα σε παντρευτεί». Ηταν εθνικός ήρωας. Μα όταν ένας τέτοιος ήρωας γίνεται και παγκόσμιος, καταλαμβάνει ακόμα πιο ξεχωριστή θέση. 

Σπούδασα μηχανικός, αλλά πάντα μου άρεσαν τα αθλήματα.Οταν ήμουν νεότερος έπαιζα ποδόσφαιρο ως επιθετικός, αλλά ακόμα κι εκεί ήμουν καλός στο να τρέχω γρήγορα. Ως φοιτητής, έπαιζα και στο τοπικό πρωτάθλημα. 

Το τρέξιμο, όμως, είναι μια άλλη ιστορία. Είχα τρέξει στο πρώτο Great Ethiopian Run – τρέχαμε στο ίδιο μέρος που κάποτε έπαιζα ποδόσφαιρο. Οταν τρέχεις για ώρα κυκλικά σε ένα στάδιο, νομίζεις πως τρέχεις για δύο λεπτά, αλλά μπορεί να τρέχεις μία ώρα. Εκεί κατάλαβα πρώτη φορά πόσο σκληρό είναι αυτό. Δεν είναι κάτι που το καταφέρνεις εν μια νυκτί. Οι αθλητές τρέχουν έξι ημέρες την εβδομάδα, με δύο προπονήσεις την ημέρα. 

Εκεί είχα τρέξει με τον Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ και επίσης είχα την τύχη να γνωρίσω και να τρέξω και με άλλους σπουδαίους αθλητές, όπως η Τιρουνές Ντιμπάμπα και η αδερφή της, η Γκενζέμπε Ντιμπάμπα. 

Οταν είσαι μικρός, ακούς να μιλούν όλοι για τον Αμπέμπε Μπικίλα. Οταν μετέπειτα ρωτάς τους επαγγελματίες αθλητές από ποιον έχουν επηρεαστεί, ακούς, για παράδειγμα, από τον Γκεμπρεσελασιέ να αναφέρει τον Μιρούτς Γίφτερ, που είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στα 10 χιλιόμετρα αντρών στους Ολυμπιακούς της Μόσχας το 1980. Κατόπιν, βλέπεις πως ο Μιρούτς είχε επηρεαστεί από τον Αμπέμπε. Είναι σαν κύκλος όλο αυτό. 

Ο αθλητισμός είναι μεγάλο κεφάλαιο στην Αιθιοπία. Πολλοί είναι αθλητές, πολλοί τρέχουν. Είναι μεγάλη η επίδραση του Αμπέμπε Μπικίλα. Αν δεις και το τρέχον σήμα του Great Ethiopian Run, είναι ένα γυμνό πόδι με τη σημαία της χώρας. 

Η ιδέα του ξυπόλυτου ήταν από παλιά στο μυαλό μου. Οταν ήρθε ο Covid, όλοι μας καταλάβαμε πως η ζωή δεν είναι δεδομένη. Ετσι, άλλαξε και ο τρόπος που βλέπω τα πράγματα. Τότε μου μπήκε η ιδέα να κάνω κάτι μοναδικό. 

Υπήρχε και η ιδέα μιας «εθνικής φίρμας». Αν σε ρωτήσω τι ξέρεις για την Αιθιοπία, μάλλον θα μου πεις αρκετά κακά πράγματα, αλλά έχουμε και πολλά όμορφα. Ηθελα, λοιπόν, με κάποιον τρόπο να γίνω ένας εκπρόσωπος της χώρας μου. Και εφόσον έχουμε παράδοση στον αθλητισμό και αγαπώ τον Αμπέμπε, αγαπώ να τρέχω, τότε γιατί να μην τρέξω ξυπόλυτος;

Πρέπει να έχεις πειθαρχία για να το κάνεις. Είναι μια πρόκληση με τον ίδιο σου τον εαυτό. 

Αποφάσισα να συμμετέχω σε πέντε αγώνες ξυπόλυτος. Ο ένας στη Ρώμη, που τον έκανα ήδη, ο Μαραθώνιος της Αθήνας, στο Τόκιο, στους Ολυμπιακούς στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη. Για τη Ρώμη έκανα προπόνηση τρεις ημέρες την εβδομάδα. Για την Αθήνα κάνω πέντε. Μία φορά την εβδομάδα πρέπει να τρέχω ξυπόλυτος ώστε να είναι δυνατά τα πόδια μου. 

Για τους Ολυμπιακούς στο Παρίσι θα κάνω προπονήσεις με την Εθνική ομάδα, θα είμαι με μερικούς από τους κορυφαίους αθλητές. Φυσικά δεν θα πιάσω τους χρόνους τους, αλλά το να είμαι μαζί τους και να βλέπω πώς προπονούνται είναι μοναδικό.

Στη Ρώμη είχα πατήσει ένα γυαλί. Με πονούσε πολύ, προσπάθησα να το βγάλω αλλά δεν ήταν εύκολο. Συνέχισα να τρέχω, κάποια στιγμή είδα ότι είχε βγει και το πόδι μου είχε ματώσει, συνέχισα. Ηταν ο πρώτος μου Μαραθώνιος ξυπόλυτος και ήταν δύσκολο. Λίγα χιλιόμετρα πριν από το τέλος, είδα κάποιον που κρατούσε μια αφίσα του Αμπέμπε Μπικίλα. Τότε χαμογέλασα, ένιωσα ανακούφιση και συνέχισα να τρέχω σαν να μη συμβαίνει τίποτα. 

«Πρέπει να έχεις πειθαρχία για να το κάνεις. Είναι μια πρόκληση με τον ίδιο σου τον εαυτό». 

Ενα βράδυ τρώγαμε δείπνο με την Τιρουνές Ντιμπάμπα και με ρώτησε σε πόση ώρα κάνω τον Μαραθώνιο ξυπόλυτος, της είπα σε 4 ώρες και 26 λεπτά, γέλασε, μου είπε είναι πολλή ώρα. Μου είπε να συγκεντρωθώ και να δώσω όλη μου την ενέργεια και να καταφέρω να τρέξω κάτω από τρεισήμισι ώρες. Αυτό με κινητοποίησε, θέλω να το καταφέρω πριν από τη Νέα Υόρκη.

Ολο αυτό είναι ένας τρόπος να τεστάρω τον εαυτό μου. Δεν είναι εύκολο. Θέλω να βελτιώσω τον χρόνο μου και, για να γίνει αυτό, πρέπει να εξασκούμαι. Μέσα από αυτή τη διαδικασία τεστάρεις τα όριά σου. Από τη στιγμή που έχω επιλέξει να τρέχω ξυπόλυτος, δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου με τους άλλους, παρά να ανταγωνιστώ τον εαυτό μου.

Το 2015 ο Γκεμπρεσελασιέ έτρεξε τα 10 χλμ. του Great Ethiopian Run. Είχε επιλέξει να τρέξει το τελευταίο χιλιόμετρο ξυπόλυτος. Τώρα μου λέει να προσέχω να μην τραυματίσω τα πόδια μου. 

Αυτό που λέω εγώ είναι ότι έχει να κάνει με τη σκέψη. Εμαθα ότι στη Βόρεια Ελλάδα έχετε το έθιμο να πατάτε σε κάρβουνα. Γιατί δεν καίγονται αυτοί που το κάνουν; Οταν τρέχεις, το σώμα σου θα σε παρατήσει αν δεν βάλεις μπρος το μυαλό σου. Ετσι κι εγώ, μπορεί τα πόδια μου να πονούν και να ματώνουν, αλλά με τη δύναμη του μυαλού μπορώ να το αντέξω. Γίνομαι πιο δυνατός και γνωρίζω ανθρώπους μέσα από όλο αυτό στους οποίους, με έναν τρόπο, λέω την ιστορία του τόπου μου, και αυτό μου δίνει ώθηση. 

Κάνω προπονήσεις μαζί με δύο καλούς φίλους μου που κάναμε μαζί πεζοπορίες και τώρα τρέχουμε. Αυτό με βοηθάει πολύ. Οταν τρέχεις ξυπόλυτος οι άλλοι μένουν συνήθως αποσβολωμένοι, αλλά, όταν έχεις φίλους που κάνουν το ίδιο, τότε ο ένας δίνει ρυθμό στον άλλο. Ειχα γνωρίσει έναν δρομέα από το Ντουμπάι, ο οποίος, όταν είδε πως τρέχω ξυπόλυτος, άρχισε να το κάνει και αυτός. 

Παίρνω δύναμη από τους δύο συνοδοιπόρους μου στο τρέξιμο. Οταν τελειώνουμε τις προπονήσεις, παραβγαίνουμε στο σπριντ. Οταν τρέχω και το σκέφτομαι αυτό παίρνω δύναμη. 

Το να τρέξω τον Μαραθώνιο στην Αθήνα είναι σημαντικό για εμένα για δύο λόγους: ο ένας είναι ότι από εδώ ξεκίνησε ο Μαραθώνιος και ο άλλος γιατί και ο Αμπέμπε Μπικίλα τον είχε τρέξει ξυπόλυτος το 1961. Μάλιστα ήταν ο τελευταίος αγώνας στον οποίο έτρεξε χωρίς παπούτσια. Είναι σαν να ενώνεται το νήμα της ιστορίας. 

Ολο αυτό σου δίνει και ελευθερία. Οταν τρέχεις σκέφτεσαι πολύ, επειδή το σώμα σου είναι σε μια συνεχή κατάσταση πρόκλησης. 

Αυτό που έχει σημασία είναι η διαδρομή και όχι η νίκη. Οι προπονήσεις, οι αλλαγές που βλέπω στο σώμα μου, η πειθαρχία που χρειάζεται για να μην παραστρατήσεις.

«Παίρνω δύναμη από τους δύο συνοδοιπόρους μου στο τρέξιμο. Οταν τελειώνουμε τις προπονήσεις, παραβγαίνουμε στο σπριντ. Οταν τρέχω και το σκέφτομαι αυτό, παίρνω δύναμη». 

Επισκέφθηκα ήδη τον Μαραθώνα και πήγα στο Μουσείο Μαραθωνίου Δρόμου, όπου μου είχαν μια έκπληξη: είχαν έρθει να με δουν κάποιοι μαθητές δημοτικού. Τους ρώτησα αν θέλουν να τρέξουν μαζί μου χωρίς παπούτσια. Ολα τα παιδιά είπαν ναι και τρέξαμε όλοι μαζί ξυπόλυτοι. Μετά μου έκαναν ερωτήσεις και ήταν όλα πολύ διαβασμένα. Είναι και αυτές οι στιγμές μέρος του ταξιδιού. 

Αυτή τη στιγμή, ο βασικός στόχος μου είναι να ολοκληρώσω αυτούς τους τέσσερις αγώνες που έπονται. Θέλω να δω πώς θα αντιδράσει το σώμα μου σε όλο αυτό και, αν είμαι εντάξει, θέλω να κάνω τους έξι αγώνες του Abbott World Marathon Majors. Ομως, όταν τρέχεις ξυπόλυτος, δεν μπορείς να ξέρεις αν θα είσαι πάντα τυχερός και δεν θα τραυματιστείς. 

Νιώθω τυχερός, βέβαια, γιατί δεν μπορούν να το κάνουν όλοι αυτό. Είμαι περήφανος να εκπροσωπώ τη χώρα μου. Δεν είναι μόνο το τρέξιμο, είναι οι ομιλίες, οι παρουσιάσεις, όλα όσα συμβαίνουν παράλληλα.

Το 1896, ο Σπύρος Λούης στον Μαραθώνιο είχε κάνει χρόνο 2 ώρες και 56. Θέλω να έρθω όσο γίνεται πιο κοντά σε αυτόν τον χρόνο. Τότε θα μπορώ να λέω ότι έτρεξα τόσο γρήγορα όσο ο πρώτος Ολυμπιονίκης του Μαραθωνίου.