Ενδομητρίωση : Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

ΓΕΝΙΚΑ

Ενδομητρίωση είναι μια συχνή καλοήθης πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από την παρουσία ενδομητριακού ιστού εκτός της μητρικής κοιλότητας. Τμήματα του ιστού αυτού μεταφέρονται δηλαδή έξω από τη μήτρα και αναπτύσσονται σε άλλα όργανα, όπως στις ωοθήκες, στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας και σπανιότερα στους πνεύμονες. Ο ανευρισκόμενος ενδομητριακός ιστός εμφανίζει ομοιότητες με τον ενδομητριακό ιστό της μητρικής κοιλότητας, τόσο ιστολογικά, όσο και  ως προς τις φυσιολογικές του ικανότητες, αφού λαβαίνει μέρος στον ορμονικό κύκλο και αναπτύσσεται και αιμορραγεί με τον ίδιο τρόπο όπως και ο ενδομητριακός ιστός της μητρικής κοιλότητας.

Η ακριβής συχνότητα της ενδομητρίωσης δεν μπορεί να καθοριστεί. Σε γενικές γραμμές, υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία πάσχουν από ενδομητρίωση, γεγονός που συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη γυναικεία υπογονιμότητα. Η πάθηση αυτή σταματάει συνήθως μετά την εμμηνόπαυση με την παράλληλη μείωση της παραγωγής οιστρογόνων.

Ανάλογα με το μέγεθος των ιστών που έχουν μεταφερθεί και το βάθος στο οποίο έχουν εισχωρήσει στον άλλο ιστό, δικαρίνεται σε ελάχιστη, ελαφρά, μέτρια ή βαριά. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει δεν είναι τα ίδια για όλες τις γυναίκες. Άλλες έχουν πολύ επώδυνη περίοδο και έντονους βαθείς πόνους στην περιοχή της κοιλιάς κατά τη σεξουαλική επαφή, ενώ σε όσες βρίσκονται σε θέση να συλλάβουν, τα συμπτώματα μπορεί να σταματήσουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και να εμφανιστούν ξανά μετά από αρκετό καιρό. Μάλιστα ένα 10% ενδέχεται να μην παρουσιάσει  καθόλου συμπτώματα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Έντονοι πόνοι πριν, μετά και  κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας.
• Πυελικός πόνος ή πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή.
• Πόνος ή κάψιμο μετά την κένωση
• Ανωμαλίες της περιόδου με χαρακτηριστικά την πολύ μεγάλη ροή αίματος, τα μεγάλα πήγματα αίματος και τη μεγαλύτερη διάρκεια από το κανονικό.
• Αίμα στα κόπρανα ή στα ούρα.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ ΟΤΑΝ...

• Διαπιστώσετε την εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων και έχετε την υποψία οτι πάσχετε από ενδομητρίωση.

ΑΙΤΙΕΣ

Η ακριβής επιστημονική αιτιολογία της ενδομητρίωσης εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για την ερμηνεία αυτής της νόσου:

• Παλίνδρομη εμμηνορρυσία, κατά την οποία ένα μέρος της εμμηνορρυσίας μεταφέρεται προς την πύελο, αντί προς τον κόλπο. Αν και έχει υποστηριχτεί οτι αυτό μπορεί να οφείλεται στη χρήση ταμπόν, δεν έχει εξακριβωθεί.
• Πρόβλημα στο ανοσοποιητικό σύστημα.
• Γενετικές επιρροές.
• Έκθεση σε μία χημική ουσία, τη διοξίνη.
• Σχετικά με την υπογονιμότητα: οφείλεται είτε σε διαταραχή της διαδικασίας της ωορρηξίας εξαιτίας των έκτοπων εστιών, είτε σε έκκριση χημικών ουσιών από τις έκτοπες ουσίες με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της γονιμοποίησης.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

• Στενή συγγένεια με άτομο που πάσχει από ενδομητρίωση.
• Σταθερή διάρκεια μηνιαίου κύκλου μικρότερη των 25 ημερών.
• Μεγάλη διάρκεια ροής αίματος.
• Χρήση ταμπόν και αλλαγή τους μετά από 8 ώρες.
• Έκθεση του οργανισμού σε διοξίνη.
• Χρήση σπιράλ ή άλλης συσκευής για αντισύλληψη.
• Ύπαρξη διπλού τραχήλου ή μήτρας.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

• Λήψη ιστορικού
• Γυναικολογική εξέταση
• Υπερηχογράφημα κόλπου
• Μαγνητική τομογραφία
• Υστεροσαλπιγγογραφία
• Λαπαροσκόπηση, δηλαδή οπτική εξέταση της κοιλιακής κοιλότητας, που συνήθως γίνεται με ολική αναισθησία του ασθενή., σε συνδυασμό με βιοψία για επιβεβαίωση της διάγνωσης.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η προτεινόμενη θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο, τα συμπτώματα και τις επιδιώξεις της ασθενούς (π.χ. επιδίωξη εγκυμοσύνης). Σε κάθε περίπτωση ενδομητρίωσης, πρέπει να εφαρμόζεται θεραπεία επειδή έχει διαπιστωθεί, ότι η νόσος μπορεί να προχωρήσει με επακόλουθα πόνου και υπογονιμότητας. Οι θεραπευτικές μέθοδοι που προτείνονται για την αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν χορήγηση ορμονών, φυτοθεραπεία, ή ακόμα και χειρουργική επέμβαση σε περίπτωση που αυτή κριθεί αναγκαία. Η νόσος αυτή μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο, όμως δε μπορεί να θεραπευτεί εντελώς, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος επανεμφάνισης των συμπτωμάτων μετά από τη διακοπή της θεραπείας.

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

• Εγκυμοσύνη: πρόκειται για μία καλή λύση όσον αφορά στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης, καθώς με τη διακοπή της περιόδου, σταματούν τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης και η ασθενής ανακουφίζεται, αλλά μόνο προσωρινά.
• Χορήγηση αντισυλληπτικών χαπιών: για εννέα μήνες, με σκοπό την πρόκληση ψευδοεγκυμοσύνης και τη διακοπή του κύκλου μαζί με όλα όσα αυτή συνεπάγεται.
• Χορήγηση ανδρικών ορμονών, όπως δαναζόλη, ναφαρελίνη, ή προγεστερόνη των οποίων η δράση διακόπτει τον κύκλο και εμποδίζει την αιμορραγία του ενδομητρικού ιστού. Πρέπει, ωστόσο, η πρόσληψή τους να μη γίνεται για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα διότι προκαλούν παρενέργειες, μεταξύ των οποίων η εμφάνιση υπερτρίχωσης και σπανιότερα η αλλαγή στη φωνή με τάση να γίνεται πιο ανδρική. Υπάρχει, τέλος, το ενδεχόμενο οι παρενέργειες αυτές να είναι μη αναστρέψιμες.
• Χορήγηση αναλγητικών, με στόχο τα συμπτώματα κυρίως παρά τα αίτια, αφού όντας παυσίπονα μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πόνων που προκαλούν οι κράμπες.
• Χειρουργική επέμβαση: συνιστάται σε περιπτώσεις όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Έτσι, ο γιατρός μπορεί να προβεί σε λαπαροσκόπηση με καυτηρίαση ενδομητριακών εστιών ή λαπαροτομία, όταν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο ή δεν είναι δυνατή η λαπαροσκόπηση.

Συχνά, είναι αναγκαία η μετεγχειρητική φαρμακευτική αγωγή για πρόληψη υποτροπιών ή σε περιπτώσεις υπογονιμότητας και αναζήτησης εγκυμοσύνης.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Οι εναλλακτικές θεραπείες αποσκοπούν κυρίως στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και θεωρούνται λιγότερο δραστικές από τις συμβατικές μεθόδους.

• Ανθοθεραπεία: συνίσταται σε χρήση ανθοϊαμάτων, όπως το Sticky Monkeyflower, που συμβάλλει στην απελευθέρωση καταπιεσμένων συναισθημάτων.                 

• Ρεφλεξολογία: πίεση στο εσωτερικό έρμος του ποδιού, λίγο μπιο πάνω από τον αστράγαλο. Καλό είναι, όμως, να αποφεύγεται από τις εγκύους.

• Φυτοθεραπεία: μπορείτε να προτιμήσετε κάποια βότανα που ανακουφίζουν από τον πόνο, χαλαρώνουν τον οργανισμό και συμβάλλουν στη βελτίωση των οργάνων της πυέλου,  όπως είναι η σκουτελάρια, η ακταία, η βαλεριάνα (όχι περισσότερο από ένα μήνα) και το σενέκιο.

• Ομοιοπαθητική: προτείνει τη χορήγηση του Lilium tigrum, στις περιπτώσεις εκείνες που πονάτε στις ωοθήκες και τους μηρούς ή νιώθετε ψυχική ένταση σε συνδυασμό με τάση για κλάμα. Προτείνει, επίσης τη Belladonna για αντιμετώπιση των εξάψεων, της ψυχικής έντασης και της μεγάλης ποσότητας αίματος.

• Υδροθεραπεία: συνίσταται σε λουτρό με εναλλαγή κρύου και ζεστού νερού, που βοηθάει την κυκλοφορία στη λεκάνη και εξασθενεί τον πόνο και τον ερεθισμό.

• Θεραπεία βιταμινών και μετάλλων: συνίσταται στη χορήγηση κάψουλας ιχθυέλαιου για αντιμετώπιση του πόνου που προκαλούν οι κράμπες, λιναρέλαιου σε υγρή μορφή ή κάψουλα και βιταμίνης C, E και B6.

• Χυμοθεραπεία: καταναλώνετε καθημερινά φρέσκους χυμούς με προτίμηση όσους περιέχουν σκούρα σταφύλια, μάνγκο, παπάγια και ανανά.

Διατροφή: καλό είναι, προκειμένου να καταπολεμήσετε τις κράμπες, να καταναλώνετε ψάρια, όπως σκουμπρί, σολομό, αντζούγες, τόνο, ρέγγα και σαρδέλες ή ιχθυέλαιο και μουρουνέλαιο. Στο ίδιο αποσκοπεί και η πρόσληψη βιταμίνης Ε, συμπλέγματος βιταμίνης Β, ασβεστίου και μαγνησίου.