Ακοή : Ξαφνική απώλεια ; Αιτίες και θεραπεία

ΓΕΝΙΚΑ

Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν συχνά από προβλήματα ακοής. Μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά καθώς αυξάνεται η ηλικία παρουσιάζονται πιο συχνά. Οι διαταραχές της ακοής μπορούν να εμφανιστούν με διάφορους τρόπους όπως  δυσκολία διάκρισης των ήχων, ύπαρξη ενοχλητικών ήχων ή ακόμα και απώλεια της ακοής. Τα προβλήματα ακοής τα συναντάμε περισσότερο σπάνια στην παιδική ηλικία αλλά αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα μπορεί να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στην δυνατότητα ακοής του παιδιού, γεγονός που θα έχει αναμφίβολα και επιπτώσεις στις μαθησιακές του ικανότητες και την κοινωνική του συμπεριφορά.

Σημαντικό επίσης είναι να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα η απώλεια της ακοής ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διορθωτικών μέτρων με σκοπό την αποκατάστασή της. Η έγκαιρη διάγνωση έχει πάντα καλές πιθανότητες να αποτρέψει μια βλάβη που μπορεί να γίνει μη ανατρέψιμη.

Η ακοή βασίζεται κατ’ αρχήν στις παλμικές κινήσεις που προκαλούν τα ηχητικά κύματα πάνω στο τύμπανο του αυτιού. Αυτές οι κινήσεις μεταφέρονται στο μέσο αυτί προς τα τρία μικρά οστά και στη συνέχεια πιο βαθιά, στο εσωτερικό αυτί. Εκεί μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα που μέσω του ακουστικού νεύρου μεταφέρονται στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με αυτή τη λειτουργία μπορούμε να διακρίνουμε δύο γενικές κατηγορίες απώλειας ακοής: η βαρηκοΐα τύπου αγωγιμότητας που μπορεί να συμβεί όταν υπάρχει κάποιο εμπόδιο στη μετάδοση των ηχητικών κυμάτων από το έξω αυτί προς το έσω και η νευρογενής βαρηκοΐα  που οφείλεται σε βλάβη του έσω αυτιού ή των νεύρων που δίνουν το σήμα στον εγκέφαλο. Καμιά φορά κάποιοι ασθενείς πάσχουν από τον συνδυασμό των δύο κατηγοριών.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Αδυναμία ακοής κάποιων ήχων στο ένα ή και στα δύο αυτιά
• Δυσκολίες κατανόησης μιας συζήτησης όπου παραβρίσκονται πολλά άτομα

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΟΤΑΝ…

• Αν προσέξετε διαφορά στην ένταση με την οποία ακούγατε. Η έγκυρη αντιμετώπιση μπορεί να αποτρέψει μονιμότερες βλάβες
• Αν έχετε εμβοές ή απώλεια ακοής που συνοδεύονται από ναυτία και ιλίγγους. Ενδέχεται για παράδειγμα να πάσχετε από την ασθένεια του Meniere
• Αν παρατηρήσετε να τρέχει υγρό από το αυτί σας
• Αν παρουσιάσετε ξαφνική απώλεια της ακοής

ΑΙΤΙΕΣ

Τα προβλήματα ακοής μπορούν να δημιουργηθούν από πολλές αιτίες. Τα αίτια μπορεί να είναι αρκετά κοινά ή περισσότερο πολύπλοκα ανάλογα με την περίπτωση. Η αύξηση της κυψελίδας κλείνει τον έξω ακουστικό πόρο και εμποδίζει τα ηχητικά κύματα να φθάσουν μέχρι το τύμπανο και κατά συνέπεια έχουμε μείωση της ακοής. Η ωτοσκλήρυνση είναι μια άλλη αιτία που συνήθως γίνεται σταδιακά ή με την αύξηση της ηλικίας και αποτελεί μια εκφυλιστική πάθηση των μικροσκοπικών οστών του μέσου αυτιού. Διάφορες λοιμώξεις ή ξένα αντικείμενα μέσα στο αυτί, μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα ή ακόμα και πολύ δυνατοί ήχοι. Οι παραπάνω περιπτώσεις ανήκουν στη βαρηκοΐα τύπου αγωγιμότητας. Νευρογενούς τύπου βαρηκοΐες έχουν σαν κυριότερη αιτία τη γενετική, που προκαλεί απώλεια της ακοής κυρίως σε παιδιά.

Η γενετική προδιάθεση ή ο δυνατός θόρυβος ευθύνεται για την  πρεσβυακουσία που προκαλεί καταστροφή των τριχοφόρων κυττάρων στο εσωτερικό του κοχλία που βρίσκεται στο έσω αυτί. Είναι η συχνότερη ίσως αιτία απώλειας της ακοής σε ηλικιωμένα άτομα και εκδηλώνεται με προβλήματα στην ακρόαση ήχων υψηλών συχνοτήτων. Νευρογενούς τύπου είναι και η απώλεια ακοής από λοιμώδεις όπως σύφιλη, η μηνιγγίτιδα, ο έρπης ζωστήρας. Προσοχή πρέπει να δείξουν οι γυναίκες που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους πέρασαν ερυθρά, γιατί υπάρχει κίνδυνος το έμβρυο να υποστεί βλάβες στην ακοή. Άλλοι παράγοντες που ευθύνονται για παθήσεις της ακοής είναι ο διαβήτης, όγκοι στον εγκέφαλο, η σκλήρυνση κατά πλάκας. Η ασθένεια του Meniere, προκαλεί ιδιοπαθή διάταση σε τμήμα του λαβυρίνθου του αυτιού γεμίζοντάς τον με λέμφο και εκδηλώνεται με εμβοές, ιλίγγους κ.λ.π. Τέλος, η χρήση κάποιων φαρμάκων όπως για παράδειγμα η ασπιρίνη μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και μόνιμες βλάβες στα αυτιά.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Αρχικά ο γιατρός θα προσπαθήσει να αποκλείσει κάθε ασθένεια που θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στην ακοή. Αν τα συμπτώματα δεν δικαιολογούν τέτοια περίπτωση τότε θα χρειαστεί και εξέταση από ωτορινολαρυγγολόγο που θα ασχοληθεί με μια σειρά εξετάσεων με το εσωτερικό των αυτιών. Τέτοιου είδους εξέταση είναι το ακουόγραμμα. Είναι πολύ απλή εξέταση που θα δώσει στον γιατρό την δυνατότητα να εξετάσει αν έχει μειωθεί η ακουστική σας δυνατότητα. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις θα ακολουθήσουν και νευρολογικές εξετάσεις ή εξετάσεις για την αναζήτηση όγκων (αξονική, μαγνητική τομογραφία).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Οι περιπτώσεις βαρηκοΐας τύπου αγωγιμότητας αντιμετωπίζονται συνήθως χωρίς να προκαλούν μόνιμες καταστάσεις στους ασθενείς. Αρκεί βέβαια να συμβουλεύονται έγκαιρα το γιατρό τους. Περισσότερο δύσκολες είναι οι περιπτώσεις νευρογενούς βαρηκοΐας όπου συνήθως η βλάβη δεν είναι ανατρέψιμη. Σκοπός της θεραπείας είναι η καλυτέρευση και η επιβράδυνση της απώλειας της ακοής.

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι αντιμετώπισης των διαφόρων παθήσεων που συμβαίνουν στο αυτί ανάλογα με την περίπτωση. Οι πιο συχνές περιπτώσεις είναι ο καθαρισμός υπερβολικής έκκρισης κυψελίδας που μπορεί να είναι μια περιστασιακή κατάσταση ή να γίνεται κατά τακτά διαστήματα. Η μέθοδος καθαρισμού είναι απλή και γίνεται είτε με ένα ειδικό ιατρικό στυλό είτε με συσκευή αναρρόφησης. Μπορεί επίσης σε λοιμώξεις να χορηγηθεί αντιβίωση. Αν το πρόβλημα δεν λυθεί και επιμένει, ο γιατρός μπορεί να προχωρήσει σε μυριγγοτομή για να αφαιρέσει το υγρό που παραμένει. Συχνή περίπτωση στα μικρά παιδιά αποτελεί η συσσώρευση υγρού που προέρχεται από φράξιμο των ευσταχιανών σαλπίγγων που οφείλεται σε διάφορες αιτίες. Σε αυτή την περίπτωση συχνά η επιλογή του γιατρού είναι η τοποθέτηση μικροσκοπικών σωλήνων μέσα στο τύμπανο για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την επαναλειτουργία των ευσταχιανών. Στο διάστημα που το παιδί έχει τα σωληνάκια, χρειάζεται εξαιρετική προσοχή στην φροντίδα και την περιποίησή του. Άλλες επεμβάσεις μπορεί να είναι η τοποθέτηση μοσχεύματος πάνω στο τύμπανο σε περίπτωση ρήξης του και μη αποκατάστασής του με αγωγή αντιβίωσης, ή η αναβολεκτομή σε περιπτώσεις ωτοσκλήρυνσης που δεν έχουν λύσει το πρόβλημά τους με ακουστικά βαρηκοΐας.

Οι περιπτώσεις νευρογενούς βαρηκοΐας δεν έχουν μεγάλες πιθανότητες ίασης. Έτσι ο στόχος είναι η γρήγορη αντιμετώπιση και η επιβράδυνση της απώλειας της ακοής. Ανάλογα με την περίπτωση, τα κατάλληλα ακουστικά ενδέχεται να βελτιώσουν την κατάσταση. Ένας άλλος τρόπος για καταστάσεις βαριάς ή πλήρους κώφωσης είναι μια χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται κοχλιακό εμφύτευμα, μία επέμβαση που πραγματοποιείται και σε παιδιά. Το κοχλιακό εμφύτευμα υποκαθιστά την λειτουργία των τριχωτών κυττάρων μέσω ηλεκτροδίου που τοποθετείται στον κοχλία και μεταφέρει με ηλεκτρικούς παλμούς ακουστικές πληροφορίες στο ακουστικό νεύρο και κατά συνέπεια στον εγκέφαλο.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για τις διάφορες λοιμώξεις στο αυτί χρησιμοποιούνται πολλά βότανα που θεωρούνται ότι έχουν αντιβιοτική δράση όπως το σκόρδο και το τζίντζερ, η εχινάκεια ως αντιφλεγμονώδες και γκίνγκο που τονώνει την κυκλοφορία. Στην αιμάτωση των αυτιών επίσης αποσκοπούν κάποιες στάσεις γιόγκα. Αρκετά ομοιοπαθητικά φάρμακα επίσης λειτουργούν σε προβλήματα ακοής όπως και συμπληρώματα βιταμινών Α και Β. Φυσικά ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη. Αποφεύγουμε ή προφυλάσσουμε επαρκώς τα αυτιά από δυνατούς ήχους και θορύβους που είναι πια καθημερινό πρόβλημα στις σύγχρονες κοινωνίες. Ιδιαίτερη προσοχή στην προφύλαξη των παιδιών και η έγκαιρη επίσκεψη στο γιατρό όταν παρουσιαστεί πρόβλημα.

Προβλήματα ακοής σε μωρά και παιδιά: Τι πρέπει να προσέχουμε: Καθαρίζετε μόνο το εξωτερικό μέρος του αυτιού μετά το μπάνιο του. Είναι σωστότερο να αποφεύγετε τις μπατονέτες. Ελέγχετε τακτικά τα αυτάκια του για ξένα αντικείμενα. Αν διαπιστώσετε κάτι τέτοιο, ειδοποιήστε αμέσως το γιατρό σας. Αποφεύγετε να καπνίζετε κοντά στα παιδιά γιατί και ο καπνός αποτελεί πρόβλημα για τα αυτιά. Αν το παιδί έχει εκδηλώσει κάποια ευαισθησία στα αυτιά του μην το αφήνετε να κολυμπάει πολύ ώρα ή να κάνει βουτιές. Προστατέψτε το από τους πολύ δυνατούς θορύβους. Προσέχετε τα φάρμακα που παίρνετε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Από την επιστημονική ομάδα του υγεία και ευεξία