Ο Ρόλος Της Ομοκυστεΐνης Και Των Βιταμινών Στην Άνοια Και Το Αλτσχάιμερ

Από την Επιστημονική Ομάδα του Υγεία Ευεξία

Η άνοια, με βασικότερη εκδήλωση τη νόσο Αλτσχάιμερ τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες παρουσιάζει μεγάλη αύξηση στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Είναι μία νευροεκφυλιστική διαταραχή η οποία παρουσιάζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Παρότι η ιατρική δεν έχει κάνει μεγάλα βήματα, ώστε να την κατανοήσει πλήρως, είναι κοινά αποδεκτό ότι πρόκειται για μια νόσο που προκαλείται από πολλούς παράγοντες. Ενώ η όλο και συχνότερη αύξησή της στον πληθυσμό, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Επιστήμονες και ερευνητές έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους γύρω από τον πιθανό ρόλο της διατροφής και το πόσο αυτή επιδρά στη πρόληψη και στη θεραπεία του ασθενή. Η ιατρική κοινότητα έχει σοκαριστεί από τις σοβαρές συνέπειες της άνοιας στους ασθενείς και το πόσο αυτή υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής τους.

Έρευνες υποστηρίζουν ότι η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να προληφθεί, αρκεί να γίνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής. Τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης, σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες προκαλούν ατροφία στον εγκέφαλο και ιδιαίτερα στην περιοχή που είναι υπεύθυνη για τη μνήμη. Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που παράγεται στον οργανισμό ως ενδιάμεσο προϊόν του μεταβολισμού ενός άλλου αμινοξέος, της μεθειονίνης, Η ομοκυστεΐνη δεν λαμβάνεται έτοιμη μέσω κάποιας τροφής αλλά παρασκευάζεται στον οργανισμό από τη μεθειονίνη. Οι βιταμίνες Β6 (πυριδοξίνη),  Β12 και το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητες ώστε ο οργανισμός να μεταβολίσει την ομοκυστείνη, για να μην αυξηθούν τα επίπεδά της στο αίμα, επιβραδύνοντας έτσι την ατροφία του εγκεφάλου και συνεπακόλουθα της μνήμης.

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, David Smith, θεωρεί ότι η άνοια- νόσος Αλτσχάιμερ καθώς και οι καρδιαγγειακές παθήσεις παρουσιάζουν έναν κοινό παράγοντα κινδύνου. Την υψηλή ομοκυστεΐνη, η οποία σχετίζεται με την ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6, της Β12 και του φυλλικού οξέος.

Σε άλλη έρευνα-δημοσίευση των Rima Obeid και Wolfgang Herrmann με τίτλο: Μηχανισμοί νευροτοξικότητας ομοκυστεΐνης σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις με ειδική αναφορά στην άνοια» προκύπτει το συμπέρασμα πως «Η ήπια έως μέτρια υπερομοκυστεϊναιμία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Ανθρώπινες μελέτες υποδεικνύουν ότι η ομοκυστεΐνη (Hcy) παίζει ρόλο στην εγκεφαλική βλάβη, τη γνωστική λειτουργία και τη μνήμη. Πολυάριθμες μελέτες τα τελευταία χρόνια διερεύνησαν τον ρόλο της Hcy ως αιτίας εγκεφαλικής βλάβης».

Είναι κοινός τόπος σε πολλές έρευνες ότι οι καθημερινές δόσεις από βιταμίνη Β6, Β12 και φυλλικό οξύ έχουν ως αποτέλεσμα να μειώσουν τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης και να καθυστερήσουν την ατροφία του εγκεφάλου.

Έχουμε ξαναγράψει και σε προηγούμενα τεύχη ότι η πρόληψη είναι το ήμισυ του παντός και πλέον αρκετές έρευνες συμπεραίνουν ότι η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να προληφθεί. Αρκεί να δώσουμε έμφαση στη διατροφή μας και φυσικά στον τρόπο ζωής. Πρώτο και σημαντικότερο είναι να αποφεύγουμε την κατανάλωση ζάχαρης και των παραγώγων της. Να αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και να τρώμε όσο μπορούμε περισσότερο ωμές τροφές, λαχανικά και φρούτα, αγνό παρθένο ελαιόλαδο (να προτιμάμε να το ρίχνουμε ωμό στις τροφές, αφού μαγειρέψουμε το φαγητό).

Να μην καταναλώνουμε τα προϊόντα που περιέχουν γλουτένη, να αποφεύγουμε το αλκοόλ και αν αυτό δεν είναι εντελώς εφικτό, να προτιμάμε μια μικρή ποσότητα κρασιού. Όσο λιγότερο τρώμε γαλακτοκομικά προϊόντα, τόσο μεγαλύτερο το όφελος για την υγεία μας. Προτιμήστε  γιαούρτι και κεφίρ κατά προτίμηση κατσικίσιο. Καταναλώστε ξηρούς καρπούς, ιδιαίτερα αμύγδαλα και καρύδια. Προσθέστε κανέλα Κεϋλάνης και κουρκουμά στη διατροφή σας, αν μπορείτε και σε καθημερινή βάση. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι βοηθούν στην πρόληψη της άνοιας και του Αλτσχάιμερ.

Ακόμα άξια αναφοράς είναι και η δράση δύο αντιοξειδωτικών βοτάνων, με πρώτο το bacopa monnieri (Το bacopa monnieri, κοινώς γνωστό ως υδροΰσσωπος, είναι ένα βότανο που χρησιμοποιείται συχνά στην Αγιουρβέδα (στην παραδοσιακή ινδική ιατρική). Στην Ινδία είναι γνωστό ως brahmi. Η λήψη του bacopa monnieri έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη νόηση, μέσω της μείωσης του άγχους και μπορεί να αυξήσει ορισμένες χημικές ουσίες του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη σκέψη, τη μάθηση και τη μνήμη.

Μερικές έρευνες δείχνουν ότι μπορεί επίσης να προστατεύσει τα κύτταρα του εγκεφάλου από τα χημικά που εμπλέκονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ). Δεύτερο είναι το Ginkgo Biloba (To Ginkgo Biloba ή τζίνγκο μπιλόμπα είναι ένα βότανο με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή, τερπενοειδή και αμινοξέα. Χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της μνήμης και της γνωστικής εξασθένησης που σχετίζεται με την ηλικία και την συνεπακόλουθη επιδείνωση των νοητικών ικανοτήτων).

Φυσικά, για το τέλος, βάζουμε και την άσκηση στη ζωή μας. Έχει αποδειχθεί ότι η συστηματική άσκηση (περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση, τζόκινγκ κ.α) σταματάει την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Πηγές- Βιβλιογραφία:

-Preventing Alzheimer's disease-related gray matter atrophy by B-vitamin treatment, David Smith. https://www.pharm.ox.ac.uk/

-Homocysteine, B Vitamins, and Cognitive Impairment, David Smith. https://www.pharm.ox.ac.uk/

-Homocysteine and Dementia: An International Consensus Statement. David Smith. https://www.pharm.ox.ac.uk/

- Folate, vitamin B12, and serum total homocysteine levels in confirmed Alzheimer disease. Clarke R , Smith AD , Jobst KA , Refsum H , Sutton L , Ueland PM (1998), Arch Neurol 55, 1449–1455.

- Homocysteine and Dementia, 12 March 2018, https://www.j-alz.com/content/homocysteine-and-dementia

- Mechanisms of homocysteine neurotoxicity in neurodegenerative diseases with special reference to dementia, Rima Obeid 1, Wolfgang Herrmann, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16697371/

- Nutrients in the Prevention of Alzheimer’s Disease, Laura Cremonini , Irene Caffa, Michele Cea ,Alessio Nencioni, Patrizio Odetti and Fiammetta Monacelli, https://www.hindawi.com/

- Διατροφή και άνοια, επιδημιολογική προσέγγιση, Νευρολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Π.Σταθόπουλος, Α.Κυρώζης, Θ.Ψαλτοπούλου.

- Νικήστε το Αλτσχάιμερ, Μάριος Δημόπουλος, εκδ. Κάδμος, 2016