Ο Μύθος Της Οστεοπόρωσης Και Το Φαινόμενο Της Υπερασβεστιαιμίας

Το ασβέστιο είναι ένα σημαντικό μεταλλικό στοιχείο για τον οργανισμό μας και αυτό που κυριαρχεί περισσότερο από τα άλλα μέταλλα στο σώμα μας. Ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός για τα οστά, για τα δόντια και για τη λειτουργία της καρδιάς (παίζει ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης). Το ασβέστιο βοηθά επίσης στην αλκαλικότητα του αίματος, ενώ παίζει και σημαντικό ρόλο στην πήξη του. Ακόμη συνεργάζεται με αρκετά ένζυμα, που χωρίς την παρουσία του δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.

Παίζει επίσης καίριο ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου και μυών. Πιο συγκεκριμένα το ασβέστιο διεγείρει τους μυς ώστε να εκτελούν το έργο της συστολής. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται η συνεργασία με ένα άλλο από τα τέσσερα βασικά μέταλλα που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός, το μαγνήσιο (τα άλλα 2 είναι το κάλιο και το νάτριο). Ενώ το ασβέστιο διεγείρει τους μυς, το μαγνήσιο επιφέρει ισορροπία και βοηθά ώστε οι μύες να χαλαρώσουν. Ως εκ τούτου ο ρόλος του μαγνησίου στη λειτουργία των μυών και στη δομή των οστών είναι εξίσου ή και περισσότερο σημαντικός από αυτόν του ασβεστίου.

Δεν είναι τυχαίο το ότι πολλοί οργανισμοί που λαμβάνουν επαρκές ασβέστιο, χωρίς να έχουν την αντίστοιχη λήψη μαγνησίου, παρουσιάζουν συνεχόμενες κράμπες και σπασμούς στο μυϊκό σύστημα.

Πρέπει λοιπόν να υπάρχει στον οργανισμό μας επαρκής ποσότητα μαγνησίου απ’ τη βρεφική ηλικία για τη σωστή ανάπτυξη και πυκνότητα των οστών. Μάλιστα νέες μελέτες καταδεικνύουν ότι το μαγνήσιο είναι πιο σημαντικό απ’ το ασβέστιο και ότι το αφήγημα για κατανάλωση ασβεστίου με στόχο τα υγιή οστά καταρρίπτεται.

Το μαγνήσιο είναι το μέταλλο που ελέγχει την πυκνότητα των οστών και όχι το ασβέστιο. Για ολόκληρες δεκαετίες έχει δομηθεί ο μύθος της χρησιμότητας του ασβεστίου, ενώ το «σλόγκαν» ότι το ασβέστιο χτίζει γερά οστά, επέδρασε καθοριστικά επάνω σε πολλές γενιές. Όμως τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιούν ότι η υπερβολική ποσότητα ασβεστίου στον οργανισμό, που δεν την χρειάζεται, μπορεί να προκαλέσει υπερασβεστιαιμία, με συμπτώματα όπως ανορεξία, δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος, οξεία παγκρεατίτιδα, πεπτικό έλκος, μυϊκή αδυναμία, μυαλγία, μειωμένα αντανακλαστικά, πέτρες στα νεφρά, νεφρική ανεπάρκεια, νεφρολιθίαση, αρρυθμίες, σύνδρομο ταχυκαρδίας- βραδυκαρδίας, κολπική μαρμαρυγή, μυοκαρδιοπάθεια, υπέρταση, έμφραγμα, εγκεφαλικό, καταρράκτη, προστάτη, κατάθλιψη, ψύχωση, διαταραχές όρασης και ομιλίας, ακόμη και καρκίνο.

Πρέπει να ξέρουμε λοιπόν ότι το ασβέστιο που δεν έχει απορροφηθεί από τον οργανισμό μας εναποτίθεται σε διάφορα σημεία του σώματος (ιστούς, όργανα) εξελισσόμενο σταδιακά σε σιωπηλό δολοφόνο.

Ο δυτικός κόσμος (Ευρώπη, Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία) που κατανάλωσε τις τελευταίες δεκαετίες μεγαλύτερες ποσότητες γαλακτοκομικών, παρουσιάζει και τα περισσότερα περιστατικά οστεοπόρωσης σε σχέση με τους λαούς όπως η Κίνα ή η Ιαπωνία που δεν κατανάλωναν πολλά γαλακτοκομικά. Παράλληλα όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν ότι η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας γαλακτοκομικών είναι και η βασική αιτία για καρδιαγγειακές παθήσεις.

Η ιδανική ισορροπία του ασβεστίου με το μαγνήσιο στο σώμα πρέπει να είναι πάντα σε αναλογία 1:1. Καλό θα ήταν να αποφεύγετε να καταναλώνετε συμπληρώματα ασβεστίου μιας και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να φορτώσουμε με υπερβολική ποσότητα ασβεστίου τον οργανισμό.

Προτιμήστε να  προσλαμβάνετε ασβέστιο από φυτικές τροφές (σουσάμι-ταχίνι, φασόλια και ιδιαίτερα τα μαυρομάτικα, ρεβίθια, φακές, αποξηραμένα σύκα, αμύγδαλα, πορτοκάλια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά) αλλά και σολομό, σαρδέλα, γαύρο, μαρίδα (τα μικρά ψάρια είναι καλύτερο να τρώγονται με το κόκαλο). Επίσης η βιταμίνη D3 διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την απορρόφηση του ασβεστίου. Μπορείτε να τη βρείτε στα παραπάνω ψάρια αλλά και να επωφεληθείτε απ’ τις ακτίνες του ηλίου, όταν το επιτρέπει ο καιρός. Μια άλλη βιταμίνη που βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου είναι και η βιταμίνη Κ2. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε  ότι ο συνδυασμός της βιταμίνης D3 με την Κ2 βοηθά τον οργανισμό να απορροφήσει καλύτερα τη βιταμίνη D.

Τέλος πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι υπάρχουν τροφές που εμποδίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό και καλό θα ήταν να αποφεύγονται

Καφεΐνη. Η καφεΐνη στον καφέ και το τσάι λειτουργεί ως  διουρητικό με αποτέλεσμα το ασβέστιο να απεκκρίνεται από το σώμα πριν μπορέσει να αφομοιωθεί.

Αλάτι. Η κατανάλωση του προκαλεί αύξηση της αποβολής του ασβεστίου στα ούρα.

Αλκοόλ. Το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση του ασβεστίου μειώνοντας την απορρόφησή του.

Φυτικό οξύ  βρίσκεται στο πίτουρο των δημητριακών και δεσμεύει το ασβέστιο καθιστώντας το μη απορροφήσιμο από το έντερο. Εάν καταναλώνετε πολύ ψωμί και άλλα δημητριακά ολικής άλεσης θα πρέπει να προσέξετε γιατί θα χρειαστείτε μεγαλύτερη πρόσληψη ασβεστίου από τη διατροφή.

 Το οξαλικό οξύ είναι επίσης ένας  ισχυρός αναστολέας της απορρόφησης ασβεστίου από τον οργανισμό και βρίσκεται στο κακάο, το σπανάκι, τη σόγια.

Πηγές-Βιβλιογραφία:

- The Synergistic Interplay between Vitamins D and K for Bone and Cardiovascular Health: A Narrative Review, Adriana J. van Ballegooijen,corresponding author 1 Stefan Pilz, 2 , 3 Andreas Tomaschitz, 4 Martin R. Grübler, 2 , 5 and Nicolas Verheyen ,www.ncbi.nlm.nih.gov

- Magnesium optimizes vitamin D status, study shows, 2018, Vanderbilt University Medical Center

- Role of Magnesium in Vitamin D Activation and Function, Anne Marie Uwitonze, Mohammed S Razzaque, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

- Dairy products and ovarian cancer: a pooled analysis of 12 cohort studies, Carmen Rodriguez, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

- Calcium, Dairy Products, and Risk of Prostate Cancer in a Prospective Cohort of United States Men , Carmen Rodriguez; Marjorie L. McCullough, Cancer Epidemiol Biomarkers Prev (2003) 12 (7): 597–603.

- Dairy products, calcium, phosphorous, vitamin D, and risk of prostate cancer. Cancer Causes Control, Chan J. M., Giovannucci E., Andersson S-O., Yuen J., Adami H-O., Wolk A. 9: 559-566,  1998.

- Calcium and calcium supplements: Achieving the right balance, By Mayo Clinic Staff

- The good, the bad, and the ugly of calcium supplementation: a review of calcium intake on human health, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc

- Better Bones, Better Body : Beyond Estrogen and Calcium Paperback – April 1, 2000 by Susan Brown.

- Lies My Doctor Told Me: Osteoporosis: How the Latest Medical Research on Bone Drugs and Calcium Could Save Your Bones, Your Heart, and Your Life Paperback – January 28, 2015, by Harmony Clearwater Grace

Από την επιστημονική ομάδα του Υγεία Ευεξία