Φυσικοθεραπεία για κατοικίδια

Your Physio Network - Γράφει η Στέλλα Κεχαγιά, PT, CCRP (Dog Physiotherapy - Stella Kechagia)

Καθώς ο σκύλος και η γάτα θεωρούνται μέλη της οικογένειας και οι προσδοκίες των ιδιοκτητών για την ευημερία και καλύτερη ποιότητα ζωής των κατοικιδιων τους είναι μεγάλες, γεννήθηκε η ανάγκη για καλύτερη φροντίδα των κτηνιατρικών ασθενών.Η φυσικοθεραπεία στα ζώα, κυρίως στα κατοικίδια (σκύλο, γάτα) είναι ευρέως αποδεκτή στο εξωτερικό και πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Παθήσεις των ζώων

Οι παθήσεις, ορθοπεδικές και νευρολογικές, από τις οποίες μπορεί να νοσήσουν τα κατοικίδια είναι παρόμοιες ή και ίδιες με τις παθήσεις των ανθρώπων. Τα πιο κοινά ορθοπεδικά προβλήματα στο σκύλο και στη γάτα περιλαμβάνουν την μετεγχειρητική αποκατάσταση γόνατος, ισχίου, πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, κατάγματα, οστεοχόνδρωση, επίσης δυσπλασία ισχίου /αγκώνα, κάκωση μυών (π.χ ψοΐτες) και τενόντων και φυσικά την οστεοαρθρίτιδα. Κοινά νευρολογικά προβλήματα είναι ο τραυματισμός περιφερικών νεύρων, η παράλυση, η εκφυλιστική μυελοπάθεια, η αταξία, η μετεγχειρητική αποκατάσταση σε κατάγματα/εξαρθρήματα και παθήσεις μεσοσπονδύλιων δίσκων, ινοχόνδρινα έμβολα και το αιθουσαίο σύνδρομο.

Φυσικοθεραπεία στα κατοικίδια

Ο στόχος της φυσικοθεραπείας στα κατοικίδια είναι η αποκατάσταση της κινητικότητας/λειτουργικότητας και ποιότητας ζωής τους. Αυτό γίνεται με την διέγερση της διαδικασίας επούλωσης στους τραυματισμένους ιστούς, την βελτίωση της ισορροπίας και της δύναμης, και τη σταθεροποίηση του καρδιοαναπνευστικού, νευρολογικού και μυοσκελετικού συστήματος. Η φυσικοθεραπεία επίσης έχει σημαντικό ρόλο στη βελτιστοποίηση της απόδοσης και της πρόληψης τραυματισμών στον αθλητισμό και στα ζώα εργασίας. Ιδιαίτερα επίσης από ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας μπορούν να επωφεληθούν γηριατρικοί ασθενείς και ζώα με παχυσαρκία.

Τα βήματα που ακολουθούνται στη φυσικοθεραπεία των ζώων είναι πρώτα η λήψη τουιστορικού από τον ιδιοκτήτη και τον κτηνίατρο, η φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση, η δημιουργία ενός θεραπευτικού πλάνου βάση των στόχων που έχουν τεθεί, η εκπαίδευση του ιδιοκτήτη, η επαναξιολόγηση του ασθενούς και η διαμόρφωση του θεραπευτικού πλάνου στα νέα δεδομένα. Η αξιολόγηση είναι ζωτικής σημασίας καθώς ο σχεδιασμός του προγράμματος εξαρτάται από την τρέχουσα κατάσταση καθώς και από τις προσδοκίες του ιδιοκτήτη

Η φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση του ζώου προϋποθέτει τη γνώση της ανατομίας και βιομηχανικής των ζώων, την παρατήρηση της κίνησης και την ανάλυση των κινητικών μοτίβων του μυοσκελετικού συστήματος των ζώων, την ορθή κλινική συλλογιστική με βάση τα τελευταία ερευνητικά στοιχεία και την ικανότητα επικοινωνίας και εκπαίδευσης του ιδιοκτήτη / φροντιστή του ζώου, την ικανότητα διαχείρισης και γνώσεις συμπεριφοράς ενός ζώου και την επικοινωνία με τους κτηνιάτρους.

Η φυσικοθεραπεία χρησιμοποιείται συχνά για τη διόρθωση επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα χειρουργικής επέμβασης. Ωστόσο, εάν εισαχθεί νωρίς και κατάλληλα, αυτές οι επιπλοκές μπορεί να αποφευχθούν. Για παράδειγμα, μετά από μια χειρουργική επέμβαση tibial tuberosity advancement (TTA), η φυσικοθεραπεία θα βοηθήσει στη σωστή επανεκπαίδευση της βάδισης, ενώ χωρίς φυσικοθεραπεία, το ζώο μπορεί να υιοθετήσει ένα λάθος μοτίβο βάδισης.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την έκβαση της θεραπείας;

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να ωφελήσει όλα τα ζώα. Ωστόσο, η συμπεριφορά του ζώου, η κατανόηση του ιδιοκτήτη και τα συναισθήματά τους μπορούν να επηρεάσουν την επιτυχία ενός θεραπευτικού πλάνου. Για παράδειγμα, ένας νευρικός ιδιοκτήτης θα αναστατώσει το ζώο του και θα του προκαλέσει ένταση που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εξέταση και την επακόλουθη θεραπεία του ζώου. Στόχος της φυσικοθεραπείας είναι να συμμετέχει το ζώο και ο ιδιοκτήτης στη θεραπεία και ως εκ τούτου πρέπει να είναι και για τους δυο μια όσο το δυνατόν λιγότερο αγχωτική εμπειρία.

Μέθοδοι θεραπείας

Στη φυσικοθεραπεία των ζώων, χρησιμοποιούνται τα μέσα και οι τεχνικές πουεφαρμόζονται και στην φυσικοθεραπεία των ανθρώπων, προσαρμοσμένα στηνανατομία και φυσιολογία του εκάστοτε ζώου.

To manual therapy (τεχνικές κινητοποίησης) χρησιμοποιείται και στα ζώα, τόσο για την αξιολόγηση, όσο και για τη θεραπεία του ζώου. Χρησιμοποιούνται όλες οι τεχνικές κινητοποίησης μαλακού ιστού, παθητική κινητοποίηση εύρους τροχιάς (PROM), διατάσεις και κινητοποίηση αρθρώσεων (joint mobilization) με σκοπό τον εντοπισμό ανωμαλιών του μαλακού ιστού, μυϊκής τάσης, περιορισμούς στο παθητικό εύρος κίνησης και της αρθροκινηματικής κίνησης.

Οι θεραπευτικές ασκήσεις αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι του θεραπευτικού προγράμματος και έχουν σκοπό την βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας, της ισορροπίας, την ενδυνάμωση των μυών, της αντοχής και της επανεκπαίδευσης της βάδισης. Σε κάθε άσκηση αλλάζουν οι μεταβλητές της, δηλαδή η συχνότητα, ταχύτητα, ένταση, διάρκεια και το περιβάλλον ώστε οι ασκήσεις να γίνονται πιο εύκολες ή δύσκολες. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εκπαίδευση του ιδιοκτήτη ωστε το κατοικίδιο να εκτελεί σωστά τις ασκήσεις στο σπίτι.

Τα φυσικά μέσα, δηλαδή η κρυο-θερμοθεραπεία, ο θεραπευτικός υπέρηχος, η νευρομυϊκή ηλεκτρική διέγερση, ο διαδερμικός ηλεκτρικός νευρικός ερεθισμός, το λέιζερ και ο κρουστικός υπέρηχος χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του πόνου, του οιδήματος, των περιορισμών των μαλακών ιστών, του περιορισμού του εύρους κίνησης των αρθρώσεων (ROM) και της μυϊκής αδυναμίας, καθώς και για την προώθηση της επούλωσης των ιστών. ΄Ετσι στοχεύουμε να βελτιωθεί η ικανότητά τους να συμμετέχουν στις άλλες πτυχές της φυσικοθεραπείας (π.χ., θεραπευτική άσκηση, επανεκπαίδευση λειτουργικότητας κ.λπ.). Ασθενείς που πάσχουν από ορθοπεδικά και νευρολογικά προβλήματα, σκύλοι εργασίας και σκύλοι αθλητές, όπως επίσης και ο γηριατρικός πληθυσμός μπορεί να ωφεληθεί από τη χρήση φυσικών μέσων σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια του προγράμματος αποκατάστασης.

Συμπερασματικά

Η ιατρική των ζώων μπορεί να εξελίσσεται ραγδαία, αλλά υπάρχει ακόμα ένα κενό μεταξύ χειρουργικής επέμβασης και πλήρης αποκατάστασης στα ζώα, όπως και η ανάγκη για μια μη φαρμακευτική προσέγγιση στη διαχείριση του πόνου. Η φυσικοθεραπεία στα ζώα είναι μια επιστήμη που απαιτεί μεγάλη επιδεξιότητα, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και, φυσικά, τις απαραίτητες γνώσεις. Τα φανταχτερά μηχανήματα και εξαρτήματα είναι μια πολυτέλεια αλλά δεν είναι πάντα απαραίτητα.Το μεγαλύτερο προσόν ενός φυσικοθεραπευτή άλλωστε είναι δύο σωστά εκπαιδευμένα χέρια.

Προς αποφυγή περαιτέρω τραυματισμών και δυσχέρειας των ζώων, η φυσικοθεραπείαστα ζώα είναι σημαντικό να ασκηθεί από έναν πτυχιούχο φυσικοθεραπευτή με μετεκπαίδευση στην φυσικοθεραπεία των ζώων ή έναν πτυχιούχο κτηνίατρο με μετεκπαίδευση στην φυσικοθεραπεία των ζώων.

Πηγή: https://physiosp.wixsite.com Αναφορές 1. Darryl L. Millis, David Levine, Canine Rehabilitation and Physical Therapy, 2ndedition (2014). 2. David Prydie, Isobel Hewitt, Practical Physiotherapy for Small Animal Practice,(2015), Chapter 1, p.1-4 3. McGowan (2016) Animal Physiotherapy 2ed, chapter 11, p. 172, 4. Chris Zink, Canine Sports Medicine and Rehabilitation (2018), Chapter 7, p.136,p.120, p.177