Με τον όρο τροφική δηλητηρίαση εννοούμε μια διαταραχή που προέρχεται από τη βρώση τροφίμων ή ποτών που έχουν επιμολυνθεί με τοξίνες, δηλαδή ουσίες παραγόμενες από βακτήρια που αναπτύσσονται πάνω στις τροφές, όπως ο σταφυλόκοκκος ή ομάδες βακτηρίων, όπως είναι για παράδειγμα η σαλμονέλα και το κολοβακτηρίδιο.
Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι μια τοξίνη μπορεί να μην έχει επίδραση μόνο στο πεπτικό σύστημα, αλλά η δράση της να επεκτείνεται και σε άλλα τμήματα του οργανισμού. Ανάλογα με την ποσότητα της τοξίνης ή του βακτηρίου που εισήλθε στο γαστρεντερικό σύστημα, μπορεί να δώσει έντονα συμπτώματα και ν' αναγκάσει τον ασθενή ν' αναζητήσει ιατρική βοήθεια.
Η τροφική δηλητηρίαση εκδηλώνεται με μέτρια έως πολύ έντονα συμπτώματα και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και αφυδάτωση. Οι περιπτώσεις ελαφριάς μορφής έχουν μικρή διάρκεια λίγων μόνο ωρών, ενώ οι πιο σοβαρές μορφές, όπως είναι η αλλαντίαση και ορισμένοι τύποι χημικής δηλητηρίασης, μπορούν εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, να αποβούν ακόμη και μοιραίες για την ανθρώπινη ζωή.
Πιο ευάλωτοι είναι:
•Τα άτομα προχωρημένης ηλικίας
•Τα βρέφη και μικρά παιδιά
•Οι διαβητικοί
•Οι καρκινοπαθείς
•Όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα άμυνας του οργανισμού, όπως π.χ. ασθενείς με AIDS.
•Όσοι λαμβάνουν μακροχρόνια θεραπεία με κορτικοστεροειδή προκειμένου να αντιμετωπίσουν ασθένειες όπως άσθμα, αρθρίτιδα κ.τ.λ.
•Όσοι πάσχουν από παθήσεις στο στομάχι και όσοι έχουν υποβληθεί σε εγχειρήσεις στομάχου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
•Βακτηριακή τροφική δηλητηρίαση: χαρακτηρίζεται από πόνο στην κοιλιά, διάρροια και εμετό, συμπτώματα που ξεκινούν είτε μετά από 1 ώρα είτε μετά από 4 μέρες αφότου καταναλωθεί μολυσμένη τροφή και διαρκούν το πολύ μέχρι 4 μέρες.
•Ιογενής τροφική δηλητηρίαση: περιλαμβάνει εμετό, διάρροια, πονοκέφαλο, πόνο στην κοιλιά, πυρετό και ρίγη, συμπτώματα που εκδηλώνονται περίπου μετά από 12-48 ώρες έπειτα από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής και ιδιαίτερα εάν αυτή περιλαμβάνει θαλασσινά.
•Χημική τροφική δηλητηρίαση: χαρακτηρίζεται από διάρροια, ζαλάδα, εφίδρωση, πόνο στο στομάχι, δάκρυα και νοητική αδυναμία, συμπτώματα που ξεκινούν 30 λεπτά μετά την κατανάλωση μολυσμένου φαγητού ή ποτού.
•Αλλαντίαση: τα συμπτώματα περιλαμβάνουν παράλυση των μυών, εμετό και περιορισμένη ικανότητα ομιλίας και όρασης.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ ΟΤΑΝ…
•Παρουσιάσετε συμπτώματα αλλαντίασης ή χημικής τροφικής δηλητηρίασης.
•Ο εμετός και η διάρροια έχουν διάρκεια μεγαλύτερη των 2 ημερών.
ΑΙΤΙΕΣ
Η τροφική δηλητηρίαση προκαλείται συνήθως από κατανάλωση τροφών ή ποτών μολυσμένων με ιούς, βακτηρίδια ή χημικές ουσίες.
Σε περίπτωση που κάποιος έχει τροφική δηλητηρίαση, μπορεί να μεταδώσει σταφυλόκοκκο στο φαγητό που παρασκευάζει. Η μολυσμένη τροφή μπορεί να προκαλέσει διάρροια των ταξιδιωτών, η οποία οφείλεται συνήθως στα βακτηρίδια Ε. Coli. Η σαλμονέλωση με τη σειρά της κρίνεται πολύ επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία και πλήττει κυρίως τα πουλερικά, τα αυγά ή το κρέας.
Τα βακτηρίδια αναπτύσσονται κυρίως στο κρέας και στο ψάρι είτε αυτά είναι μαγειρεμένα είτε είναι ωμά, στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στις έτοιμες τροφές που παραμένουν σε θερμοκρασία δωματίου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το επιτρεπτό. Επικίνδυνες για την πρόκληση τροφικής δηλητηρίασης είναι επίσης οι τροφές που περιέχουν μαγιονέζα, καθώς και οι τροφές σε κονσέρβα, οι οποίες περιέχουν ένα βακτηρίδιο που μπορεί να προκαλέσει αλλαντίαση. Αλλαντίαση μπορεί επίσης να προκληθεί στα παιδιά όταν αυτά καταναλώσουν μέλι, επειδή το πεπτικό τους σύστημα δεν είναι ακόμη αρκετά ώριμο έτσι ώστε να καταπολεμήσει τα βακτηρίδια που υπάρχουν στο μέλι.
Η ιογενής τροφική δηλητηρίαση προκαλείται συνήθως από κατανάλωση ωμών θαλασσινών και κυρίως οστρακοειδών, ενώ η χημική τροφική δηλητηρίαση οφείλεται κυρίως στα εντομοκτόνα και στη συντήρηση των τροφών σε λανθασμένα δοχεία. Γενικά, η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να προκληθεί από την κατανάλωση συγκεκριμένου τύπου μανιταριών ή καρπών που είναι δηλητηριώδεις, καθώς επίσης κι από κατανάλωση φρούτων και λαχανικών που δεν έχουν συντηρηθεί με το σωστό τρόπο.
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης έχουν διάρκεια μεγαλύτερη των δύο ημερών, το πιο πιθανό είναι να χρειαστεί εξέταση κοπράνων ή αίματος. Η διάγνωση της αλλαντίασης γίνεται με βάση τα συμπτώματα και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των παραπάνω εξετάσεων.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σε περίπτωση που έχετε διάρροια ή εμετό, μην πάρετε αντιεμετικά ή αντιδιαρροϊκά, διότι τόσο η διάρροια όσο και ο εμετός ξεπλένουν τον οργανισμό από το δηλητήριο. Επειδή όμως μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση, προσπαθήστε να αντικαθιστάτε άμεσα τα υγρά που χάνετε.
Όταν νιώσετε ότι μπορείτε να πιείτε κάτι χωρίς να σας πειράξει, φροντίστε να πίνετε διαυγή υγρά για 12 περίπου ώρες και στη συνέχεια καταναλώστε ελαφρές και εύπεπτες τροφές, όπως είναι το ρύζι και οι σούπες.
ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Τις περισσότερες φορές χορηγούνται αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά φάρμακα, ενώ σε περίπτωση αλλαντίασης απαιτείται άμεση εισαγωγή σε νοσοκομείο, διότι διαφορετικά η δηλητηρίαση αυτής της μορφής μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο. Εάν, τέλος τα συμπτώματα υποδηλώνουν ότι πάσχετε από χημική τροφική δηλητηρίαση, προβείτε άμεσα σε πλύση στομάχου προτού το δηλητήριο επεκταθεί και σε άλλα όργανα.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Παράλληλα με τις συμβατικές μεθόδους θεραπείας, μπορείτε να εφαρμόσετε και κάποια από τις εναλλακτικές μεθόδους που ακολουθούν:
•Ομοιοπαθητική: μπορείτε να πάρετε κάποιο από τα εξής ομοιοπαθητικά φάρμακα:arsenicum album, veratrum album, nux vomica και podophyllum.
•Σημεία πίεσης: δοκιμάστε να ασκήσετε πίεση για ένα λεπτό στην εσωτερική πλευρά του καρπού μετρώντας 2 δάχτυλα πάνω από το μέσο της πτυχής του καρπού.
•Φυτοθεραπεία: εάν τα συμπτώματά σας περιλαμβάνουν ναυτία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τζίντζερ, ενώ αν θέλετε να καταπραΰνετε το έντερο και το στομάχι σας προτιμήστε χυμό από νεπέτα και φιλιπέντουλα.
•Διατροφή: μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων, καταναλώστε λευκό ρύζι, μπανάνες, εύπεπτα λαχανικά και γιαούρτι και αποφύγετε τα γαλακτοκομικά προϊόντα που δεν έχουν υποστεί ζύμωση.
ΠΡΟΛΗΨΗ
•Πλένετε και στεγνώνετε καλά τα χέρια σας πριν πιάσετε τρόφιμα.
•Πλένετε με ζεστό νερό τα σκεύη μέσα στα οποία είχατε τοποθετήσει ψάρι ή κρέας.
•Εάν έχετε κοψίματα ή πληγές στα χέρια, φροντίστε να τα έχετε καλυμμένα με αδιάβροχο επίδεσμο.
•Φροντίστε να χρησιμοποιείτε διαφορετικά σκεύη για επεξεργασία ωμών και μαγειρεμένων τροφίμων.
•Πλένετε προσεκτικά με καθαρό νερό τα φρούτα και τα λαχανικά, έτσι ώστε να αφαιρούνται τα χώματα, τα βακτήρια και οι χημικές ουσίες.
•Μην ξεπαγώνετε κρέας σε θερμοκρασία δωματίου. Είναι προτιμότερο να το αφήσετε να ξεπαγώσει στο ψυγείο ή στο φούρνο μικροκυμάτων και να το μαγειρέψετε άμεσα.
•Μην αφήνετε εκτός ψυγείου για περισσότερη από 1 ώρα το φαγητό που μόλις μαγειρέψατε.
•Αποθηκεύετε τα κρύα τρόφιμα σε θερμοκρασία κάτω από 5 C, και τα ζεστά πάνω από 60 C.
•Μην καταναλώνετε ψημένο κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν μείνει εκτός ψυγείου για περισσότερες από 2 ώρες.
•Εάν χρειαστεί να μαγειρέψετε κάποιο τρόφιμο που δεν έχει ξεπαγώσει, φροντίστε να έχει ψηθεί καλά μέχρι το κέντρο και να είναι ζεστό.
•Φροντίστε να διατηρείτε το φαγητό σε σκεύη καθαρά, μη τοξικά, εύκολα στο πλύσιμο που να μπορούν να σκεπαστούν με αλουμινόχαρτο ή διάφανη μεμβράνη.
