Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι το αμυντικό σύστημα του οργανισμού ενάντια σε μικρόβια και ιούς, μύκητες και παράσιτα που βρίσκονται στο σώμα και το πολιορκούν ανά πάσα στιγμή. Κάποιοι από αυτούς τους εισβολείς μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι για τον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και το θάνατο. Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι ακριβώς να αναγνωρίζει και να καταστρέφει όλους αυτούς τους παθογόνους παράγοντες και αυτή η διεργασία, γίνεται με εξαιρετικά εξειδικευμένους τύπους κυττάρων που βρίσκονται στο αίμα και στους ιστούς και ο κάθε τύπος έχει συγκεκριμένη λειτουργία.
Τα κυριότερα όργανα που έχουν σχέση με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι:
τα όργανα της λέμφου και οι λεμφοειδείς αδένες,
οι αμυγδαλές,
ο σπλήνας,
η σκωληκοειδής απόφυση,
οι πλάκες του Payer και
ο μυελός των οστών ο οποίος παράγει τρία είδη λευκοκυττάρων.
Τα κοκκιοκύτταρα, που αναγνωρίζουν και χτυπούν τα αντιγόνα καταστρέφοντάς τα,
τα ακοκκιοκύτταρα που αποτελούνται από μικροφάγα και μακροφάγα κύτταρα που αναγνωρίζουν και καταστρέφουν τους παθογόνους παράγοντες και
τα λεμφοκύτταρα που αποτελούνται από τα Τ και Β κύτταρα και τα κύτταρα φυσικούς δολοφόνους’.
Τα τελευταία, επιτίθενται καταστρέφοντας κύτταρα που έχουν προσβληθεί από ιούς. Αφού τα κύτταρα έχουν εκπληρώσει το σκοπό τους, δηλαδή να καταστρέψουν τον εισβολέα, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σε θέση να αντιδράσει άμεσα σε επόμενη επίθεση του ίδιου εισβολέα αφού έχει καταγράψει και απομνημονεύσει τη ‘χημική’ του ταυτότητα.
Ανοσοεπάρκεια & αυτοάνοσες διαταραχές
Όταν όλες οι λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος λειτουργούν κανονικά, τότε μπορούμε να πούμε ότι ένας οργανισμός έχει ανοσοεπάρκεια. Συνήθως το σύστημα για τους περισσότερους ανθρώπους λειτουργεί ικανοποιητικά αν και κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές που οφείλονται σε αντίδραση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Έτσι μπορεί να συμβεί είτε υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού που προκαλεί αυτοάνοσες διαταραχές, είτε σε υπολειτουργία του, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει καταστάσεις ανοσοανεπάρκειας. Στην πρώτη περίπτωση, το ανοσοποιητικό αντιδρά με υπερβολή σε αβλαβείς παράγοντες, κάνοντας λανθασμένη αναγνώριση, θεωρώντας τους εισβολείς, όπως για παράδειγμα τη γύρη των λουλουδιών. Οι διαταραχές που μπορεί να προκληθούν από τέτοιου είδους αντίδραση είναι οι αλλεργίες, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο ερυθηματώδης λύκος, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.λ.π. Η κάθε ασθένεια περιγράφεται αναλυτικά στα αντίστοιχα κεφάλαια). Η πιο γνωστή από τις περιπτώσεις ανοσοανεπάρκειας είναι το AIDS όπως και άλλες εξίσου θανατηφόρες.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Συχνές λοιμώξεις
Αίσθημα κόπωσης
Αλλεργικές αντιδράσεις
ΑΙΤΙΕΣ
Μέχρι πρόσφατα η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος έκρυβε πολλά μυστήρια και δεν ήταν επαρκώς γνωστές οι διεργασίες εκείνες του οργανισμού και των κυττάρων να συντονίζονται με τρόπο ώστε να προσφέρουν προστασία στον οργανισμό, όπως και οι παράγοντες που ανατρέπουν αυτό το σύστημα. Μεγάλα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν τα τελευταία 25 περίπου χρόνια, από τότε που εμφανίστηκε το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας του Ανθρώπου (AIDS) και άρχισαν εντατικές έρευνες για το ανοσοποιητικό σύστημα.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν δυσλειτουργίες στο ανοσοποιητικό όπως:
η κακή διατροφή,
οι τοξίνες που βρίσκονται στο περιβάλλον,
το στρες,
ο κακός ύπνος,
οι καταχρήσεις σε αλκοόλ και κάπνισμα.
Άλλες αιτίες μπορεί να έχουν σχέση με
καταχρήσεις φαρμάκων και αντιβιοτικών,
ακτινοβολίες για θεραπευτικούς σκοπούς,
χρόνιες ασθένειες αλλά και κληρονομικοί παράγοντες.
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις για τον έλεγχο του ανοσοποιητικού συστήματος όπως: η αντιγονική διέγερση και η ανοσοηλεκτροσφόρηση.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό συμβατικής ιατρικής και εναλλακτικών θεραπειών που βασίζονται κυρίως σε μια διαφορετική στάση ζωής ως προς τις συνήθειες, τη διατροφή και τη φυσική άσκηση του σώματος.
ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Αν η αιτία της διαταραχής του ανοσοποιητικού είναι κάποιος αλλεργιογόνος παράγοντας, ο γιατρός θα σας συμβουλέψει την αποφυγή των ουσιών που προκαλούν το πρόβλημα, θα σας χορηγήσει -αν αυτό είναι αδύνατον- τα κατάλληλα αντιισταμινικά ή αποσυμφορητικά ή κορτικοστεροειδή φάρμακα ή θα σας προτείνει ανοσοθεραπεία (βλ. αλλεργία). Αν το πρόβλημα οφείλεται σε κληρονομικά αίτια ανοσοανεπάρκειας, οι ενέσεις αντισωμάτων και η μεταμόσχευση ιστού ή μυελού των οστών, ενώ για τις περιπτώσεις των αυτοάνοσων διαταραχών, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει κορτικοστεροειδή, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη κ.λ.π. Σε γενικές γραμμές πάντως, μεγάλο ρόλο παίζει ο τρόπος ζωής του ασθενούς και κάθε παράγοντας που προκαλεί στρες μπορεί να επιδεινώνει το πρόβλημα.
Στρες και ανοσοποιητικό
Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν γίνει με σκοπό την σύνδεση των δυσλειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος με το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα του ανθρώπου. Έχει λοιπόν διαπιστωθεί, ότι περιπτώσεις χρόνιου στρες μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το ανοσοποιητικό και να ελαττώσουν τις δυνατότητες άμυνας του οργανισμού με αποτέλεσμα τις συχνές λοιμώξεις ή ακόμα βαρύτερες μορφές δυσλειτουργιών.
Γι αυτό το λόγο και οι ήδη ασθενείς που έχουν να αντιμετωπίσουν επί πλέον και στρεσογόνες καταστάσεις δεν διευκολύνουν τη θεραπεία τους, στην οποία θα συνέβαλε η καλή ποιότητα ζωής και η ισορροπημένη ψυχολογική τους κατάσταση. Η ίδια συσχέτιση μπορεί να γίνει και με τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα των ασθενών και την ανάλογη επιρροή που αυτά ασκούν στην λειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Όταν ο ασθενής πάσχει από κάποια αυτοάνοση διαταραχή, είναι απαραίτητο να συμβουλευτεί το γιατρό του για τις πιθανές εναλλακτικές θεραπείες που θέλει να δοκιμάσει.
Διατροφή
Αν θέλετε γενικά να τονώσετε το ανοσοποιητικό, θα πρέπει να είσαστε προσεκτικοί με την διατροφή σας και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Για παράδειγμα μπορείτε να αποφύγετε τα γρήγορα φαγητά, το κόκκινο κρέας, το άσπρο αλεύρι και τη ζάχαρη και να αποκτήσετε υγιεινότερες διατροφικές συνήθειες αντικαθιστώντας τα προηγούμενα με φρούτα, λαχανικά, ψάρια και πουλερικά, δημητριακά και γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Βιταμίνες
Μπορείτε να καταναλώνετε συμπλέγματα βιταμινών και ιχνοστοιχείων με σκοπό πάντα την ενίσχυση της δυνατότητας του οργανισμού να θέτει σε λειτουργία τους μηχανισμούς του ανοσοποιητικού.
Αποτοξίνωση
Μπορείτε να δοκιμάσετε μία νηστεία με χυμούς, πάντα καθοδηγούμενοι από τους θεραπευτές για να αποφευχθούν τυχόν παρενέργειες. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν ενδείκνυται για ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη, καρδιά, έλκος ή αν βρίσκεστε σε κατάσταση εγκυμοσύνης.
Φυτοθεραπεία
Πολλά φυτά έχουν δυνατότητες ενίσχυσης του ανοσοποιητικού όπως το σκόρδο, το τζίνσενγκ και κάποια είδη μανιταριών.
Ψυχοσωματική ιατρική
Πολύ καλή επίδραση έχει και η ψυχοσωματική ιατρική που θα σας απαλλάξει από στρες και εντάσεις της καθημερινότητας που όπως είπαμε είναι παράγοντες που αποδυναμώνουν τη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού.
Εναλλακτικές προτάσεις
Ο διαλογισμός, η γιόγκα, ο θεραπευτικός οραματισμός, είναι μερικοί από τους τρόπους που μπορούν να σας προσφέρουν χαλάρωση και ευεργετική επιρροή σε τέτοιου είδους προβλήματα.
Βελονισμός
Και ανάμεσα σε αυτά μπορείτε επίσης να σκεφτείτε τις δυνατότητες του βελονισμού και της ομοιοπαθητικής που θα μπορούσαν να βελτιώσουν διάφορα συμπτώματα.
Υγιεινές συνήθειες
Τέλος, είναι απαραίτητο να αποφεύγεται κάθε είδους κατάχρηση που επιβαρύνει ποικιλοτρόπως τον οργανισμό και τις δυνατότητές του να αντιδράσει σε οποιαδήποτε λοίμωξη. Καφές, αλκοόλ και τσιγάρο, ακανόνιστα ωράρια ύπνου και κακή διατροφή, μπορούν από μόνα τους να γίνουν ο χειρότερος εχθρός του ανοσοποιητικού.
