Ο τρόπος που κλείνουμε τα δόντια μας ονομάζεται σύγκλειση. Τα δόντια μας αναρτώνται στα οστά των γνάθων με μικροσκοπικά ινίδια, το δεσμοδόντιο, που περιέχει εκατομμύρια νευρικούς υποδοχείς εξαιρετικά ευαίσθητους, που αντιδρούν σε ερεθίσματα της τάξης των 8-10μ (1μ=1/1.000.000 του μέτρου). Όταν η τροφή που μασάμε συνθλίβεται από τα δόντια, αυτά μετακινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις με τη βοήθεια του δεσμοδόντιου. Η μετακίνηση αυτή καταγράφεται από τους νευρικούς αυτούς υποδοχείς και έτσι γίνεται αντιληπτή από τον εγκέφαλο (δηλ. το κεντρικό νευρικό σύστημα). Έτσι, ο εγκέφαλος πληροφορείται για τη σύσταση της τροφής που τρώμε και δίνει εντολή στους μυς της μάσησης να συσπαστούν με την κατάλληλη δύναμη, ώστε να γίνει σωστά η μάσηση. Ανάλογες εντολές δίνονται στους μυς της γλώσσας και των παρειών. Αυτό συμβαίνει τόσο κατά τη διάρκεια της μάσησης, όσο και κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Κάθε φορά που καταπίνουμε, τα δόντια έρχονται σε επαφή, οι νευρικοί υποδοχείς του δεσμοδόντιου διεγείρονται και δίνουν πληροφορίες στον εγκέφαλο για τη θέση της κάτω γνάθου.
Η διαδικασία της μάσησης και της κατάποσης στηρίζεται σε ένα μηχανισμό αλληλεπίδρασης, μεταξύ των νευρικών υποδοχέων των δοντιών, των μυών που κινούν την κάτω γνάθο και του εγκεφάλου. Όσο ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί κανονικά και αρμονικά, δεν υπάρχει παθολογία στη γνάθο και στους περιβάλλοντες μύες. Όταν όμως βρεθεί κατά τη διάρκεια της σύγκλεισης κάποια αιτία που εμποδίζει τη γνάθο να κλείσει σωστά και τα δόντια να έρθουν σε αρμονική επαφή, ο μηχανισμός αυτός διαταράσσεται. Αν το εμπόδιο είναι μικρό (π.χ. ένα σφράγισμα που είναι λίγο πιο ψηλό από το κανονικό), ο εγκέφαλος προσπαθεί να φέρει σε επαφή τα δόντια, αλλάζοντας ελαφρά τη σύσπαση των μυών που κινούνται στην κάτω γνάθο. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να παρατηρηθεί μικρός πόνος σε κάποιους μύες, όπως οι μασητήρες ή οι πτερυγοειδείς. Αν το εμπόδιο είναι μεγάλο (π.χ. μία γέφυρα που είναι πιο ψηλή από το κανονικό και περιλαμβάνει 8 δόντια), ο εγκέφαλος προσπαθεί απεγνωσμένα να φέρει τα δόντια σε σωστή επαφή, όμως αυτό είναι αδύνατο λόγω του μεγάλου εμποδίου (της γέφυρας). Σε αυτή την περίπτωση παρατηρείται έντονος σπασμός και πόνος στους μυς της γνάθου. Αν το πρόβλημα αφεθεί αθεράπευτο για ένα διάστημα πάνω από 2-3 εβδομάδες, παρατηρούνται ακόμη πιο έντονα φαινόμενα συγκλεισιακής δυσαρμονίας και οι ιστοί που περιβάλλουν τους μυς της γνάθου αρχίζουν να διαταράσσονται και αυτοί. Το σύνολο των παθολογικών εκδηλώσεων που έχουν σαν αιτία το κακό κλείσιμο των δοντιών ονομάζεται Σύνδρομο Δυσλειτουργίας της Κροταφογναθικής Άρθρωσης (ΣΔΚΓΑ).). Πολύ περισσότεροι άνθρωποι από ότι παλαιότερα πάσχουν από ΣΔΚΓΑ. Τα συνήθη συμπτώματα είναι κατά σειρά προτεραιότητας: α) Τρίξιμο των δοντιών κυρίως τη νύχτα, αλλά όχι μόνο. β) Δυσκολία ανοίγματος του στόματος, κυρίως κατά τις πρωινές ώρες. γ) Σπασμοί και πόνος στους μασητήρες, τους κροταφίτες και τους πτερυγοειδείς μυς σε μόνιμη βάση – τικ στο πρόσωπο. δ) Δυσκολία στην κατάποση με αίσθημα πνιγμού. ε) Βουητά ή φλεγμονές στα αυτιά, που είναι μόνιμες ή συχνά εμφανιζόμενες και δεν θεραπεύονται παρ’ όλα τα φάρμακα που συνταγογραφεί ο ΩΡΛ γιατρός. στ) Διπλωπία, αδυναμία εστίασης των ματιών. ζ) Πόνοι στους μυς του προσώπου, του αυχένα και της θωρακικής μοίρας. η) Έντονη διαταραχή της ψυχικής ισορροπίας του ασθενή, που αρκετές φορές ζει με ηρεμιστικά και άλλα φάρμακα. Δυστυχώς πολύ λίγοι οδοντίατροι και γιατροί δια[1]φόρων ειδικοτήτων γνωρίζουν να κάνουν σωστή διάγνωση του προβλήματος. Βλέπουμε λοιπόν συχνά τον ασθενή με ΣΔΚΓΑ, να περιφέρεται μεταξύ του φυσιοθεραπευτή για τους πόνους στον αυχένα, του ΩΡΛ για τα βουητά στα αυτιά, του οφθαλμίατρου, γιατί δεν μπορεί να εστιάσει καλά και τέλος, του νευρολόγου ψυχίατρου, γιατί ο ασθενής έχει πειστεί… με τη βοήθεια των συναδέρφων διαφόρων ειδικοτήτων, ότι το πρόβλημά του είναι ψυχολογικό. Η θεραπεία του ΣΔΚΓΑ Το πιο συχνό μέσο που χρησιμοποιούν οι οδοντίατροι για τον πόνο στην κροταφογναθική άρθρωση και το τρίξιμο των δοντιών είναι ο νάρθηκας από διαφανές ακρυλικό. Αυτό δεν είναι φυσικά μέσο θεραπείας, αλλά χρησιμεύει ώστε ο ασθενής να μην καταστρέψει τα δόντια του από το τρίξιμο. Το ως άνω μέσο δεν μπορεί φυσικά να λύσει το πρόβλημα. Ως ολιστικός οδοντίατρος εφαρμόζω τεχνικές που βασίζονται στην οστεοπαθητική – κινησιολογία και την ομοιοπαθητική και θεραπεύουν πάνω από το 95% των ασθενών μου. Σκοπός της θεραπείας είναι να βρούμε τη θέση της κάτω γνάθου που είναι συμβατή με την αρμονική συνεργασία του εγκεφάλου (ΚΝΣ) και των μυών της μάσησης. Για το σκοπό αυτό γίνονται ειδικές ισοτονικές και ισομετρικές ασκήσεις των μυών της γνάθου και αν χρειαστεί κατασκευάζεται μια ειδική συσκευή προσανατολισμού της γνάθου στη σωστή της θέση, που ο ασθενής φοράει για τρεις έως επτά βδομάδες, μέχρι η γνάθος να έρθει στη σωστή θέση και οι μύες να χαλαρώσουν. Μετά από δύο-τρεις βδομάδες, ο ασθενής είναι απαλλαγμένος από τα συμπτώματα και δεν ζει σε όλη του τη ζωή με βραδινά μασελάκια βρουξισμού. Με τη βοήθεια της ομοιοπαθητικής χαλαρώνουμε τους συσπασμένους μυς, καταπραΰνουμε τους πόνους των μυών και εξισορροπούμε τον διαταραγμένο ψυχισμό των ασθενών μας.
Ένα κλινικό περιστατικό
Μια κυρία 50 ετών που βρίσκεται εδώ και έξι μήνες σε εμμηνόπαυση, ήρθε στο ιατρείο μου παραπονούμενη ότι δεν μπορεί να ανοίξει το στόμα της. Παρουσίαζε έντονη νευρικότητα, αϋπνίες και διαταραχές στην όραση. Μου είπε χαρακτηριστικά ότι «τα βλέπει συχνά διπλά» και «δεν βλέπει τόσο ζωντανά τα χρώματα όπως παλιά». Όλα άρχισαν πριν από 4 χρόνια, όταν έπειτα από ένα χασμουρητό εξαρθρώθηκε η κάτω γνάθος. Η ασθενής πήγε σε κάποιο εφημερεύον νοσοκομείο όπου έβαλαν τη γνάθο στη θέση της. Από τότε το στόμα της δεν ανοίγει καλά, δεν μπορεί να καταπιεί και «πνίγεται ακόμα και με το σάλιο της». Όταν την είδα στο ιατρείο μου, το στόμα της δεν άνοιγε πάνω από ενάμιση δάκτυλο και οι μύες της γνάθου της ήταν συσπασμένοι. Η ασθενής είχε όψη ενός δυστυχισμένου ατόμου που δεν ήξερε τι της συμβαίνει. Είχε μέχρι τώρα επισκεφτεί παθολόγο, ΩΡΛ, ρευματολόγο, οφθαλμίατρο και στο τέλος νευρολόγο, ο οποίος της συνταγογράφησε ηρεμιστικά και μυοχαλαρωτικά για την αϋπνία της, τη νευρικότητα και τους μυϊκούς σπασμούς. Η ασθενής (που ήταν συγγραφέας) τα πήρε για 15 μέρες, αλλά μετά τα σταμάτησε γιατί ένιωθε ατονία και αδυναμία συγκέντρωσης. Το πρώτο σύμπτωμα που διέκρινα στην ασθενή ήταν ότι η γνάθος της όταν έκλεινε, ακολουθούσε μία περίεργη πορεία ζικ-ζακ. Ήταν προφανές ότι η γνάθος της είχε μπει σε λάθος θέση. Με τις κατάλληλες ισοτονικές και ισομετρικές ασκήσεις χαλάρωσα τους μυς, σταθεροποίησα τη θέση αυτή με κατάλληλη συσκευή προσανατολισμού και μία εβδομάδα μετά η γνάθος βρισκόταν στη σωστή θέση και η ασθενής ήταν εντελώς απαλλαγμένη από μυϊκούς πόνους και σπασμούς, άνοιγε κανονικά το στόμα της και η νευρικότητα, η κατάποση και η αϋπνία ήταν αρκετά βελτιωμένες. Χρειάστηκαν να ανακατασκευαστούν αρκετά δόντια ώστε το στόμα να κλείνει αρμονικά στη σωστή του θέση. Το παραμένον πρόβλημα της αϋπνίας, της κατάποσης και της νευρικότητας αντιμετωπίστηκε επιτυχώς με ομοιοπαθητικό φάρμακο μέσα σε 4 βδομάδες. Η ασθενής φεύγοντας χαμογελαστή από το ιατρείο μου είπε: «Επιτέλους, αρχίζω να ζω ξανά μετά από 4 χρόνια. Βλέπω ξανά χρώματα και δεν έχω αυτοκτονικές τάσεις»
ΜΗΝΑΣ ΡΗΓΑΤΟΣ,
ΧΕΙΡ. ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΕΙΔ. ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΟΣ - ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ - ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΟΛΟΓΟΣ
