Ο χειμώνας είναι μια εποχή δύσκολη, για όλους, ιδιαίτερα όμως για όσους παρουσιάζουν μια φυσική ευαισθησία στο κρύο. Αυτό το καταλαβαίνουν κατά τις κρύες χειμωνιάτικες μέρες, που μπορεί να παρουσιάζουν κοκκινίλες, φαγούρα και στα ακάλυπτα από τα ρούχα μέρη του σώματος, καθώς και έντονο αίσθημα ψύχους στα άκρα.
Γιατί κρυώνουμε;
Το αίσθημα του ψύχους ανήκει στους ομοιοστατικούς μηχανισμούς που το ανθρώπινο σώμα έχει στη διάθεσή του για τη διατήρηση φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος. Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ρυθμίζεται σε στενά επίπεδα. Συγκεκριμένα σε υγιή άτομα ηλικίας 18 έως 40 ετών, η μέση θερμοκρασία του στόματος είναι 36,8 +_ 0,4 βαθμοί Κελσίου, με χαμηλότερα επίπεδα στις έξι το πρωί και υψηλότερα το απόγευμα στις τέσσερις με έξι το απόγευμα, όπως μετράται με ειδικά ιατρικά θερμόμετρα στόματος.
Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλή με αποτέλεσμα ο οργανισμός να κινδυνεύει να χάσει θερμότητα κινητοποιούνται τα υποθαλαμικά θερμορυθμιστικά κέντρα, αυτόνομες νευρικές οδοί και ειδικές ορμόνες όπως η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη, έτσι ώστε να αυξηθεί ο μυϊκός τόνος, να παραχθεί ρίγος, να αυξηθεί ο μεταβολικός ρυθμός και να γίνουν αλλαγές συμπεριφοράς (επί παραδείγματι το άτομο νοιώθει ότι κρυώνει και ντύνεται ζεστά) που βοηθούν το σώμα να εξοικονομήσει την απαιτούμενη θερμότητα.
Γιατί ενώ ορισμένοι άνθρωποι, δεν κρυώνουν γενικά έχουν την αίσθηση ότι τα άκρα τους κυρίως τα πόδια τους είναι κρύα;
Στα τοπικά αισθήματα της θερμοκρασίας συμμετέχουν σύνθετοι νευρικοί αγγειακοί και ορμονικοί παράγοντες. Η συμπλοκή των παραπάνω παραγόντων έχει ως αποτέλεσμα ορισμένοι άνθρωποι να αισθάνονται συχνά ότι έχουν κρύα άκρα, χωρίς αυτό να οφείλεται σε παθολογικό οργανικό παράγοντα.
Γιατί οι γυναίκες έχουν συχνά κρύα πόδια;
Οι γυναίκες λόγω των έντονων ορμονικών αλλαγών κατά τη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου παρουσιάζουν μεγαλύτερη θερμορυθμιστική αστάθεια. Επί παραδείγματι, η πρωινή θερμοκρασία είναι γενικά χαμηλότερη επί δύο εβδομάδες προ της ωορρηξίας. Στη συνέχεια αυξάνεται κατά 0.6 βαθμούς Κελσίου περίπου με την ωορρηξία και παραμένει σε αυτό το επίπεδο, έως ότου αρχίσει η εμμηνορρυσία.
Σύμφωνα με μελέτες η θερμοκρασία του σώματος στις γυναίκες τις νυχτερινές ώρες πέφτει απότομα, ενώ η κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα και στα άκρα είναι πιο άτονη με αποτέλεσμα να έχουν πιο ισχυρή αντίληψη του κρύου και αίσθημα κρύων άκρων. Εάν σε αυτά προστεθούν και οι παθολογικές καταστάσεις αναιμία – υπόταση που συχνά παρατηρούνται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας λόγω απωλειών αίματος κατά την περίοδο, κακής διατροφής, διαταραχών απορρόφησης από το πεπτικό και σύνθετων ορμονικών παραγόντων η αίσθηση του ψύχους αλλά και των κρύων ποδιών είναι συχνό φαινόμενο στις γυναίκες.
Ποια άτομα είναι ευαίσθητα στο αίσθημα του ψύχους;
Εκτός από την περίπτωση των γυναικών άτομα στα οποία το αίσθημα του ψύχους και των κρύων άκρων εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα είναι: οι ηλικιωμένοι, οι εργαζόμενοι σε ψυχρό περιβάλλον, τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Ακόμη, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το αίσθημα του κρύου δεν έχουν πάντα σχέση με απλούς παράγοντες που συνδέονται με την ιδιοσυγκρασία, το φύλο, την ηλικία, τον τρόπο διαβίωσης, την κατασκευή του σώματος. Υπάρχουν μία σειρά από νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις που είτε δημιουργούν είτε επιδεινώνουν φυσιολογικώς παραγόμενα αισθήματα. Τέτοια νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις είναι: η αναιμία, η υπόταση, οι λοιμώξεις, ο διαβήτης, παθήσεις αγγείων, καρδιακά νοσήματα, κλπ.
Τρόποι αντιμετώπισης
Η συστηματική άσκηση βοηθάει το μηχανισμό της φυσικής θερμογένεσης. Είναι σημαντικό να κάνουμε καλή διατροφή που να περιλαμβάνει φρούτα λαχανικά όσπρια άπαχα κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι στερητικές δίαιτες αυξάνουν την θερμορυθμιστική αστάθεια και επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Συνιστώνται ζεστές κάλτσες και χρήση φανέλας. Η καλή ψυχολογία, επίσης, αμβλύνει τα συμπτώματα. Συνιστώνται τεχνικές χαλάρωσης. Η σωστή ιατρική αιτιολογική θεραπεία μετά από άμεση και σοβαρή ιατρική εξέταση, είναι επιβεβλημένη όταν τα συμπτώματα προκαλούνται ή επιδεινώνονται από υποκείμενο παθολογικό οργανικό παράγοντα.
της Αγγελικής Κοκορόγιαννη
